سینماپرس: گروه تلویزیون/ «عصر روز جمعه دهم خرداد ماه 1392 » روزی بود که بسیاری از ایرانی ها منتظر فرا رسیدن آن بودند تا با دیدن اولین مناظره هشت کاندیدای ریاست جمهوری، درباره انتخاب کاندیدای خود به تصمیمی جدی برسند.

از همان ابتدا هم ابهام های فراوانی درخصوص نحوه اداره این مناظره هشت نفره مطرح بود. اینکه چگونه قرار است هشت کاندیدای ریاست جمهوری دور یک میز با یکدیگر به گفت و گو بنشینند، کدام مجری اجرای چنین جلسه ای را به عهده می گیرد و چه سوال هایی در جلسه مطرح خواهد شد و...، سوال های مختلفی بود که در اذهان عمومی وجود داشت و مسوولان صدا و سیما نیز با رعایت رازداری! هیچ اطلاعی از این موارد منتشر نکرده بودند تا کاندیداها با یک غافلگیری شگفت انگیز مواجه شوند.

جلسه گفت و گوی هشت کاندیداها با نمایش تصاویر مربوط به حضور آنها در سازمان صدا و سیما آغاز شد.

پیش از آغاز گفت و گوی مرتضی حیدری، «حسن سلطانی» و «محمد جعفر خسروی» گپ و گفتی با بینندگان برنامه داشتند و خسروی متنی جذاب را در مقابل دوربین خواند اما با آغاز بخش اصلی برنامه، مخاطبان غافلگیر شدند. علت این غافلگیری دکور برنامه بود. دکوری بزرگ و عریض که می تواند نمونه ای کامل از یک بدسلیقگی در طراحی دکور و علاقه مدیران صدا و سیما به ساخت دکورهای عریض و گسترده باشد. سال هاست تکنولوژی موسوم به «استدیو مجازی» در شبکه های مختلف تلویزیونی به وجود آمده و امکانات مختلف و متعدد آن باعث شده تا شبکه های تلویزیونی از آن بهره ببرند اما مسوولان صدا و سیما همچنان به دکورهای بزرگ، حجیم و تخت علاقمند هستند. دکور مجازی این امکان را به برنامه سازان می دهد تا در پَس زمینه گفت و گو، تصاویر مختلف و متنوعی را در حین گفت و گو نمایش دهد اما این نوع دکور که در این برنامه انتخاباتی به کار گرفته شد، صرفا قابلیت نمایش چند تصویر محدود را دارد. تصاویری که در این دکور به پرچم جمهوری اسلامی ایران، تصاویری از طبیعت و قله دماند محدود بود که چنین محدودیتی برای برنامه ای چهارساعته به شدت خسته کننده است حال آنکه می شد با بهره گیری از جلوه های تصویری، ترکیب پرچم کشور و قله دماوند را در کنار تصاویری از دفاع مقدس، شهدا، کارخانه ها، صنایع، مردم و... را قرار داد تا فضای تصویری برنامه متنوع تر شود. عدم رعایت این اصل مهم و حرکات محدود دوربین سبب شد تا این برنامه تلویزیونی هم مانند اغلب برنامه های سیما کارکردی «رادیویی» پیدا کند. تنها نکته مثبت این دکور آیه حَک شده در بالای دکور بود که پیام قابل تاملی را به مخاطب منتقل می کرد.

بر روی میز کاندیداها لیوانی حاوی چند خودکار و یک بطری آب معدنی وجود داشت. برای یک گفت و گوی چند ساعته این  المان ها نیز می توانست به شکل بهتر و هنرمندانه تری طراحی گردد و از وسایل بهتری استفاده شود.

ضعف دیگر دکور مکان قرارگیری کاندیداها هنگام طرح دیدگاه ها و پاسخ به سوال های دیگران بود که این مکان در وسط دکور قرار داشت اما نه فردی که در آنجا قرار می گرفت به دیگر کاندیداها اشراف داشت و نه دیگران می توانستند آن کاندیدا را حین بیان حرف هایش مشاهده کنند.

کل این برنامه در قالب گفت و گویی سه ساعته، طولانی و یکنواخت نمایش داده شد.«سه ساعت» زمانی بسیار طولانی برای یک برنامه تلویزیونی است. حتی مسابقات فوتبال و فیلم های سینمایی هم که معمولا بیشترین میزان مخاطب را دارد، در مدت زمانی حدود یک ساعت و نیمه نمایش داده می شود. البته از آنجا که مسوولان صدا و سیما عادت به انجام مصاحبه با خبرنگاران و رسانه های مستقل ندارند و صرفا در مصاحبه هایی با رسانه های پرو پاگاندای خود شرکت می کنند، درکی از یک جلسه سه ساعته سنگین و پُرحجم مانند این جلسه را ندارند والا با تمهیداتی مدت این جلسه را کاهش می دادند و مثلا با پخش چند وله، فضایی را فراهم می کردند تا از حجم فشار روانی وارد بر کاندیداها کاسته شود. پاسخ به سوال های متعدد در حوزه اقتصاد که نیازمند به مراجعه آمار و ارقام گوناگون بود، آنقدر کاندیداها را کلافه کرد که در نیمه دوم گفت و گو ـ یک ساعت آخر ـ تاثیر خود را نشان داد و با طرح سوال های تستی از سوی مجری برنامه و واکنش برخی کاندیداها، فضای جلسه متشنج شد. جالب است که مجری جلسه نیز با این واکنش، از طرح سوال های خود صرف نظر نکرد و طرح این پرسش ها را همچنان ادامه داد. سوال هایی که اغلب آنها به اذعان اکثر کاندیداها، سوال هایی اشتباه بود و مبنای درستی برای طراحی نداشت.

صدا و سیما در اغلب برنامه های خود رویه ای اینچنینی را در پیش می گیرد و بجای تکیه بر خرد جمعی، با دایره محدود و بسته کارشناسان خود درباره موضوع های حساس اینچنینی تصمیم می گیرد حال آنکه اگر درخصوص نحوه اجرای چنین برنامه ای و جزئیات آن، اطلاع رسانی مناسب صورت می گرفت،احتمالا پیشنهادهای مناسبی به تلویزیون ارائه می شد تا برنامه ای با این درجه از حساسیت از شکل فعلی خارج شود. امیدواریم مسوولان تلویزیون برای میزگردهای بعدی از چنین شیوه هایی فاصله بگیرند و طرح سوال های تستی و نمایش تصاویری که بیشتر مناسب تست های روانشناسی است را به همان برنامه های خانوادگی ظهرگاهی و عصرگاهی خود محدود کنند و اجازه دهند هشت کاندیدایی که از نظر نظام جمهوری اسلامی ایران واجد پذیریش مسوولیت ریاست جمهوری شناخته شده اند، در تعیین جزئیات حضور در چنین برنامه هایی خود نیز نقشی داشته باشند.

انتهای پیام/ ف. م ـ ب.ب