تئاتر کودکان و نوجوانان یکی از مهمترین حوزه های تئاتراست که ظرفیت های فراوانی دارد. این بخش از تئاتر علاوه بر برخورداری از ویژگی هنری و سرگرم‌کنندگی می تواند از ویژگی های تربیتی و آموزشی نیز برخوردار باشد، از همین رو اهمیت این بخش چند برابر می شود زیرا که تربیت کودکان و نوجوانان باید در اولویت برنامه ریزی های هر نظامی در جهان باشد. با توجه به اهمیت تئاتر کودکان و نوجوانان مصاحبه‌هایی را با برخی از اهالی تئاتر انجام داده و در رابطه با جایگاه این حوزه از تئاتر با آنها گفت و گو کرده ایم.

 رونق کمی و کیفی تئاتر کودک و نوجوان در گرو ایجاد بسترهای مناسب است

منوچهر اکبر لو؛ نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر در پاسخ به این پرسش که یکی از مشکلات تئاتر کودکان و نوجوانان فقدان نمایشنامه های با کیفیت در این حوزه است، به نظر شما دلیل اصلی وجود این مشکل چیست، عنوان کرد: برای رونق کمی و کیفی هر کالای فرهنگی باید زمینه های عرضه آن وجود داشته باشد، در وضعیت کنونی در تهران فقط دو سالن تمام وقت برای اجرای نمایش کودکان وجود دارد، در شهرستان ها نیز فقط به صورت موردی نمایش کودک اجرا می شود بنابراین در چنین شرایطی نمی شود توقع داشت کسانی که در این زمینه صاحب دانش و تجربه هستند به صورت مستمر و با تعداد زیاد نمایشنامه تخصصی در این زمینه بنویسند زیرا نمایشنامه در نهایت باید اجرا شود.

وی افزود: دلیل دیگر نیز این است که هیچ سیاست حمایتی برای تولید نوعی خاص از نمایشنامه ها مثلا اقتباس از متون کهن وجود ندارد پس طبیعی است که نویسنده هیچ انگیزه ای برای این کار نخواهد داشت، به عقیده من حتی با وجود تعداد محدودی از نویسندگان با تجربه در این زمینه باز هم ظرفیت زیادی وجود دارد که در هر منطقه ای از تهران به صورت مستمر و در تمام طول سال متنی خوب کارگردانی شود و به روی صحنه برود.

برای نوشتن باید با سلیقه و  علائق کودکان آشنا بود

اکبر لو به پرسشی مبنی بر اینکه: فکر می کنید تخصصی شدن نمایشنامه نویسی برای  کاری صحیح است، اینگونه پاسخ داد: هیچ گاه نمی شود به یک نویسنده تکلیف کرد که فقط برای کودکان بنویسد یا ننویسد اما طبیعی است که اگر نویسنده ای سال ها روی یک مخاطب خاص مانند کودکان تمرکز داشته باشد کیفیت آثار او افزایش خواهد یافت اما در حال حاضر با توجه به این که از یک نویسنده در بهترین حالت فقط یک متن در طول سال اجرا می شود بنابراین نمی توان توقع داشت یک نویسنده فقط روی یک نوع از تئاتر مثلا تئاتر کودک تمرکز کند.

کارگردان نمایش «آن روی سکه» با بیان اینکه یک نمایشنامه نویس باید برای نوشتن نمایش کودکان و نوجوانان با دنیای درونی آنها آشنا باشد، ادامه داد: این یک اصل بدیهی است که برای نوشتن برای هر مخاطبی نویسنده باید با ویژگی ها، سلیقه و دغدغه های مخاطب خود را بشناسد، به خصوص برای کودکان و نوجوانان که نوشتن برای آنها بدون شناختن دنیایشان بی معنا است، حتی امروز وضعیت به گونه ای است که برای گروه های سنی مختلف به صورت تخصصی زیر شاخه هایی وجود دارد و نویسنده باید تمرکز کند که منظور از مخاطب کودک و نوجوان چند ساله هستند و این چیزی است که باید در ایران هم به طور کامل رعایت بشود.

فعالیت پژوهش در حوزه تئاتر و کودک و نوجوان مناسب بوده است

این نویسنده در پاسخ به پرسشی در رابطه با جایگاه پژوهش در رابطه با تئاتر کودک و نوجوان در ایران، اظهار داشت: پژوهش، همواره آنچه را داریم جمع بندی، تدوین و تحلیل می کند که این تحلیل می تواند راه مدیران و هنرمندان را در ادامه مسیر مشخص سازد بنابراین در این پژوهش مجبوریم آزمون و خطا کنیم و راه های شناخته شده را بارها بپیماییم، در پنج سال گذشته خوشبختانه به اندازه تمام تاریخ پیدایش نمایش کودک و نوجوان در ایران آثار پژوهشی منتشر شده است.

وی افزود: این مقایسه در تناسب با فعالیت های اندک گذشته قابل توجه است اما به هیچ وجه کافی نیست، متأسفانه در دو سل گذشته به دلیل قطع حمایت های مالی با وجود تألیف و ترجمه تعداد قابل توجهی اثر پژوهشی، نظر و آماری امکان چاپ پیدا نکرده اند که دلیل آن هم بیشتر باز می گردد به درگیر شدن مدیران به اقدامات روزمرگی و غفلت از کارهای بنیادین و با تأثیر بلند مدت.

اکبر لو فعالیت گروه های تئاتر کودک و نوجوان را در سال های گذشته مناسب ارزیابی کرد و در این رابطه تصریح کرد: این موضوع که در شرایط کنونی گروه هایی هستند که به صورت مستمر تئاتر تولید می کنند خود به تنهایی جای تحسین دارد چرا که کمک هزینه ها در حال حاضر هیچ گاه شکل معقول و عاقلانه ای برای تلاش یک گروه برای تولید یک تئاتر ندارند، از سوی دیگر برخی از گروه ها احساس نیازی برای دانش افزایی ندارند و بدون شناخت تغییرات مخاطب به تکرار تجربیات خود می پردازند و به روز حرکت نمی کنند اما در هر حال در میان کارهای تکراری و کم کیفیت هنوز هم می توان تعداد قابل توجهی آثار خوب در طول سال مشاهده کرد.

نقش غیر قابل انکار تلویزیون و سینما در تشویق کودکان برای تئاتر دیدن

این کارگردان در پاسخ به این پرسش که تلویزیون و سینما چه گونه می توانند به معرفی و ترویج فرهنگ تئاتر دیدن در میان کودکان و نوجوانان و همچنین خانواده هایشان کمک کنند، بیان کرد: تلویزیون به شکل های مختلف می تواند به این امر کمک کند، نمایش تله تئاتر، ساخت برنامه های آموزشی تئاتر و همچنین برنامه هایی که به معرفی و اطلاع رسانی نمایش های در حال اجرا می پردازد از جمله اقداماتی است که تلویزیون باید برای ترویج تئاتر در میان خانواده ها انجام بدهد اما متأسفانه تلویزیون در میان انبوه برنامه های شبکه ها جایی برای این امر باز نکرده است که البته این مسئله در حوزه برنامه کودکان و نوجوانان نمود بیشتری پیدا می کند.

اکبرلو در رابطه با نقش سینما در معرفی و گسترش تئاتر گفت: سینما نمی تواند به مسائلی مانند اطلاع رسانی یا آموزش بپردازد اما به گونه ای دیگر می تواند تأثیر گذار باشد، در بسیاری از فیلم های آمریکایی می بینیم که بخشی از رویدادها در سالن های نمایش رخ می دهد یا اتفاق اصلی به نمایش یا سالن نمایش مربوط می شود همچنین بسیاری از شخصیت ها در گفتار و انتخاب هایشان همواره بخشی از اوقات فراغت خود را در رفتن به سالن های نمایش اعلام می کنند اما به یاد ندارم که در میان انبوه سریال ها و فیلم های سینمایی ایرانی آنچنان که باید به این مسائل پرداخته باشند.

وی در پایان خاطر نشان کرد: از آنجا که در تماس دائم با نویسندگان، پژوهشگران و هنرمندان تئاتر کودک هستم از سویی خوشحالم که تعداد قابل توجهی هنرمند هستند که  علاقه دارند در این عرصه فعالیت کنند اما در مقابل ناراحت کننده است که ظرفیت لازم به ویژه از لحاظ سالن برای پاسخ گویی به این اشتیاق وجود ندارد و انبوه میایونی کودکان و نوجوانان ما از هنر تئاتر محروم هستند.

انتهای پیام/ع - ب.ب