علی معلم در رابطه با نقد حرفه ای در سینمای ایران در گفت و گو با خبرنگار سینماپرس گفت: ادبیات سینمایی و نقد فیلم در ایران سابقه زیادی دارد که بعد از انقلاب با تولد سینمای جدیدی که شکل گرفت نقد، همپایه سینمای ایران شد و به نظر می آید که نقد در سینمای ایران از روحیه نسبتا خوبی برخوردار است.

وی ادامه داد: فارغ از نقد فیلم، نقد در خود ادبیات ایران هم رشد زیادی داشته است، تعداد منتقدان نشریات تخصصی، رسانه ها و خبرگزاری ها زیاد شده که به طور جدی به این موضوع می پردازند. با توجه به اینکه در بسیاری از کشورها ما شاهد ادبیات سینمایی و نقد فیلم به معنای واقعی نیستیم اما از این جنبه، سینمای ایران یک سینمای خوش شانسی بوده چون کیفیت را در حد استانداردها داریم.

معلم با اشاره به این مهم که صرفا نقد بر روی کار کارگردان تاثیر نمی گذارد، افزود: من به این امر اعتقاد ندارم که نقد بر روی کار کارگردان تاثیر می گذارد بلکه نقد واسطه ای است میان مخاطب و سینماگر، قضاوتی که مطرح می شود باید قضاوتی باشد که بر روی نظر مخاطب تاثیر بگذارد یا در خوش‌حالت‌ترین صورت ممکن اثر مربوطه را به مخاطب معرفی کند.

وی ضمن تاکید بر این امر که هر تحلیلی ممکن است تاثیرات مثبت و البته منفی هم داشته باشد، اظهار داشت: زمانی یک سری از نقدها موجب تشویق و یا تکذیب فیلمسازان می شود و همین نقدها ممکن است فیلمسازی را که صاحب هویت و جایگاهی در این عرصه نبوده است بالا بکشد و اثر او را به یک اثر اصیل تبدیل کند که این امر می تواند جزو جنبه های منفی در نقد باشد.

معلم در همین رابطه ادامه داد: نقدی که جلوی آگاهی مخاطب و فیلمسازان را بگیرید نقد خوبی نیست و در آن بیماری وجود دارد همانطور که ما نقد و تحلیل باسواد و با فهم داریم نقد بی‌سواد هم داریم و همانطور که سینمای سطحی داریم نقد سطحی هم داریم. این نقد سطحی از خیلی چیزها ناشی می شود از جمله ناآگاهی و بی استعدادی نویسنده و بخشی از آن هم به سفارش‌پذیری برمی گردد که آن نقد سفارشی و اجباری است که تاثیری منفی بر روی مخاطب می گذارد.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه نقدی منصفانه است؟، بیان کرد: انصاف باید جز قواعد هر گونه نوشته ای باشد که طبیعتا نقدی منصفانه است که منتقد خود را جای خدایان نگذارد و تعیین تکلیفی برای کسی نکند.

علی معلم با بیان این امر که نمی توان گفت منتقد در مقابل فیلم وظیفه دارد، خاطرنشان کرد: منتقد، فیلم را تحلیل می کند و این تحلیل باید در این جهت باشد که یک نگاه شناختی را برای مخاطبانی که اثر را دیده اند و یا قصد دیدن آن را دارند به وجود آورد، طبیعی است که اگر این نقد و تحلیل درست صورت گیرد تاثیر متقابل را بر روی مخاطبان و دست اندرکاران سینما می گذارد.

وی در پایان گفت: از روزی که سینما متولد شد جز هنرهایی بود که حرف زدن، تحلیل، نقد و نوشتن خبر راجع به آن نیز با او متولد شد و کسی که درباره یک اثر هنری به بحث و گفت و گو می پردازد طبیعی است که در ابتدا باید خصیصه علاقه به سینما را داشته باشد و اگر این اتفاق بیافتد تحلیل راجع به یک اثر هنری به دل مخاطبان و خوانندگان خواهد نشست.