بسياری ازهنرجویان در هر زمینه ای که فعالیت می کنند از چگونگی كشف استعداد های خود آگاهی کامل ندارند با اینکه استعداد درونی خود را شناسایی می کنند و تا یک نقطه ای هم آن را پیش می برند اما در نیمه های راه گم می شوند و اين موضوع، از دغدغه های اساسی آن ها به شمار می رود تا جایی که کمبود حمایت یک قدرت بالاتر را در این راه حس می کنند، هر چند در این شرایط ممکن از کار و حرفه خود دلزده شده و آن را رها کنند.

سوال اصلی این جاست راهکار اساسی برای چگونگی کشف این استعدادها چیست و دولت در مقابل این استعدادها چه وظیفه ای دارد؟

برپایی کارگاه های آموزشی، برگزاری جشنواره های محلی و منطقه ای، ایجاد فضاهای فرهنگی و حمایت ارگانها و یا انتخاب استعدادها بر اساس شایسته سالاری، کدامیک در زمینه کشف استعدادهای سینمایی اولویت دارند؟

بر اساس بررسی های به عمل آمده و در پی گفتگوهایی که سینماپرس با برخی از مستندسازان کشورمان داشت بسیاری از آن ها متفق‌القول کشف استعدادهای سینمایی را از وظایف دولت می دانند و بر این باور هستند که دولت با مراکزی مانند مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و سینمای جوان به همراه پول کافی که این دسته از مراکز دارند؛ می توانند در زمینه پرورش استعدادهای سینمایی فعال باشند و در این راه موفق تر از آن چه که هست عمل کنند.

با کمی تامل درمی‌یابیم که واگذاری تجهیزات سینمایی به آماتورهای با استعداد، فرهنگ سازی و برپایی کارگاه های آموزشی توسط آموزش و پرورش و یا سایر دستگاههای آموزشی، عدم تبعیض در میان استعدادهای سینمایی کشور که در همه شهرها و شهرستان ها پراکنده اند، امکان نمایش عمومی آثار فیلمسازان غیر حرفه ای و ... همه در نهایت از وظایف دولت به حساب می آیند؛ اما آیا دولت توانسته در همه این گزینه ها وظیفه خود را به درستی انجام دهد؟ این موضوعی است که مستندسازان کشورمان درباره آن صحبت کرده اند.

در ادامه آن چه که از نظرتان می گذرد خلاصه‌ای از گفت و گوهایی است که سینماپرس در قالب این موضوع با برخی از مستندسازان داشته است:

کشف استعدادها از وظایف دولت است

رهبر قنبری از مستندسازان با تجربه در این باره گفت: «مراکز انجمن سینمای جوان و یا مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به منظور چگونگی کشف استعدادهای سینمایی کشور راه اندازی شده است و این جزو وظایف دولت است که با انواع راهکارها نخبه های این عرصه را کشف و استعداد آن ها را در این راه شکوفا کند.»

وی اضافه کرد: «البته اگر هنرجویان به این رشته از هنر، علاقه واقعی داشته باشند و بتوانند استعدادهای خود را خودشان کشف کنند، با توجه به آرای نفرات قبلی که در این عرصه استادتر و نخبه های کشور  هستند به عنوان یک نخبه در فیلمسازی انتخاب شده و به این عرصه پا می گذارند.»

قنبری در همین خصوص افزود: «از وظایف دولت تامین و گسترش فرهنگ به طور عمومی است که یکی از آن ها سینما است. در خصوص سینما دولت های مختلف کارهای خوبی انجام داده اند که از جمله آن راه اندازی انجمن سینمای جوان است.» (۶ اردیبهشت ۱۳۹۳)

هنرجویان شهرستان از امکانات بی نصیب‌اند

محمدعلی شعبانی یکی دیگر از مستندسازان عنوان کرد: «بهتر است استعدادها در کلاس های پرورشی مدارس از همان مقاطع ابتدایی و راهنمایی کشف شوند اما متاسفانه ما در دهه سوم زندگیمان تازه به این نتیجه می رسیم که چه کاره بشویم.»

کارگردان مستند «ملی بدون کارت» همچنین در زمینه توزیع امکانات به جوان های آماتور به بحث ذخیره سازی امکانات و پول در تهران اشاره کرد و گفت: «متاسفانه شهرستان ها از امکانات بی نصیب‌اند و این در حالی است که ما در شهرستان ها با استعدادهایی مواجه می شویم که متاسفانه فرصت و امکان شکوفایی را ندارند.» (۷ اردیبهشت ۱۳۹۳)

آموزش و پرورش می‌تواند کارهای بسیاری در زمینه شکوفایی استعدادهای فیلمسازی انجام دهد

لقمان خالدی مستندساز ایرانی معتقد است: «سیستم آموزش و پرورش ما صدمه زیادی را با اشتباه بزرگ خود به جامعه وارد کرده است و آن منفک کردن رشته ها از یکدیگر است.»

خالدی در ادامه صحبت های خود را اینگونه تصریح کرد و توضیح داد: «آموزش و پرورش در یک اقدامی نخبه ها را از فنی و حرفه ای ها جدا کرد که این باعث شد یک اتفاق وحشتناکی رخ دهد. درست مانند این است که مغز انسان را از دست و یا پای او جدا کنیم و این امکان پذیر نیست زیرا مغز دستوری می دهد که اعضای دیگر باید آن را اجرا کنند.»

این مستندساز با مثالی ادامه داد: «به طور مثال نخبه ای که به عنوان رییس وارد یک کارخانه فنی می شود حتی نمی تواند با کارمندان به زبان خودشان صحبت کند در نتیجه سرخورده می شود و از ایران خارج می رود و این در حالی است که بیرون از کشور ما خیلی از سیستم ها قصد دارند استعدادهای ما را از آن خود کنند.» (۸ اردیبهشت ۱۳۹۳)

دولت می تواند با نمایش عمومی آثار فیلمسازان آماتور استعدادهای سینمایی را شناسایی کند

حمیدرضا زینالی مستندساز در این زمینه عنوان کرد: «امروزه علاقه‌مندان با یک دوربین دیجیتال هم می‌توانند فیلمسازی کنند اما مهمتر از شرایط ساخت، شرایط پخش و نمایش فیلم‌ها است که به عنوان مثال می‌توان به نمایش فیلم ها در تلویزیون و سینما و یا راه اندازی سینما تک‌ها و فرهنگسراهایی که مختص به نمایش این دسته از فیلم ها باشد اشاره کرد و می توان گفت این بهترین روش برای کشف استعدادها است.»

وی در رابطه با نقش جشنواره ها برای کشف استعدادها اظهار کرد: «جشنواره‌ها نمی توانند در این امر موثر واقع شوند چرا که آنها رویکردهای خاصی را دنبال می کنند و با همان رویکردی که دارند فیلم ها را پذیرش و گزینش می کنند. از این رو بسیاری از استعدادها در این حوزه تلف می شوند.» (۹ اردیبهشت ۱۳۹۳)

افزایش جشنواره‌های محلی و منطقه‌ای به کشف استعدادهای سینمایی می انجامد

مهدی بوستانی مستندساز کشورمان در خصوص راهکارهای کشف استعدادهای سینمایی در کشور به برگزاری جشنواره های منطقه ای و محله ای اشاره کرد و گفت: «با توجه به اینکه در کشور ما فیلم‌های کوتاه و مستند امکان دیده شدن ندارند جشنواره ها به عنوان تنها مکان نمایش این آثار می‌توانند محل کشف استعدادهای سینمایی باشند.»

وی افزود: «جشنواره ها بهترین فرصت برای مستندسازان هستند که فیلم های کوتاه و مستند را نمایش دهند و باعث دیده شدن آن ها شده و این دیده شدن سبب می شود که کار فیلمسازان جوان در معرض قضاوت قرار بگیرد و افرادی که آثار خوب و با استاندارد تولید کرده اند شناخته شوند.»

بوستانی ادامه داد: «اما از آن جایی که جشنواره های بزرگ و اصلی در تهران و شهرهای بزرگ برگزار می شوند ممکن است استعدادهای شهرستان ها امکان شرکت و حضور در این جشنواره ها را نداشته باشند در این شرایط استعدادهای دیگر نیز می توانند با برگزاری جشنواره های منطقه ای و محلی آثار خود را برای دیدن ارائه دهند.»

وی در همین زمینه اشاره کرد: «هر فیلمسازی علاقه به دیده شدن اثر خود دارد و مهمتر از آن دوست دارد که آثار دیگران را ببیند تا خود را در مقام رقابت با آن ها قرار دهد. تعامل میان فیلمسازان می‌تواند در یک جشنواره وجود داشته باشد تا به پرورش و شکوفایی فیلمسازان کمک کند.» (۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۳)

ایجاد فضاهای فرهنگی و حمایت ارگانها یکی از راه های کشف استعداده است

محمدصادق جعفری یکی دیگر از مستندسازان در این زمینه گفت: ««برگزاری جشنواره‌های بزرگ و آموزش در کنار حمایت و پشتیبانی دولت و ارگان‌ها و ایجاد فضاهای فرهنگی راهکاری برای کشف استعدادهای سینمایی است.»

وی ادامه داد: «آموزش، برگزاری جشنواره و حمایت دولت سه عاملی هستند که در کنار هم می‌توانند یک استعداد را شکوفا کنند. زمانی که استعدادی شکوفا می شود اما از او حمایت نمی شود بعد از مدتی یا خود او دلزده می شود و کنار می کشد و یا اگر هم دلزده نشود نمی تواند فعالیت گسترده ای در این حوزه انجام دهد.»

جعفری در خصوص اقدامی که دولت در زمینه کشف استعدادهای سینمایی می تواند انجام دهد گفت: «وجود مکان های آموزشی که ممکن است آموزشگاه‌های خصوصی، دانشگاه ها و مدارس باشند مانند انجمن سینمای جوان می تواند دولت را در راه شکوفایی و جذب استعدادها کمک کند البته انجمن سینمای جوان مدتی است که در این راه افت کرده است اما در هر حال می تواند یکی از اماکن موثر در این راه باشد، چه بسا در مدت فعالیت خود توانسته بسیاری از علاقه مندان به سینما را جذب کند و باعث استعدادهای مختلف در این زمینه راه خود را پیدا کنند.» (۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳)