مدتی است در تلویزیون به قدری از یکی دو برند روغن مایع در اشکال مختلف تبلیغات اغراقآمیزی پخش میشود که ناخودآگاه با دیدن روغن، نوشیدنی خوشمزهای در ذهن متصور میشود و دوست داریم برویم در کابینت را باز کنیم و بطری روغن مایع را تا ته سر بکشیم! یا به صورتی روغن را روی غذا و سالاد خالی میکنند و مادر حتی با عروسک بازی و داستانگویی برای کودکانش از تأثیر سلامتی فلان روغن صحبت میکند که انگار نه انگار این بطری در دست خانم، روغن است نه نوشیدنی! آن هم مکمل غذایی که مصرف زیاد آن برای سلامتی خطر دارد. یکی دیگر از برندهای این حوزه هم که مخاطبان از آن تبلیغات گستردهای را مشاهده میکنند و آگهیهای تلویزیونی آن یکی پس از دیگری منتشر میشود، با شعار «دوستدار قلب شما» است. فکرش را بکنید روغن دوستدار قلب شماست! این در حالی است که چنین تبلیغاتی در جهت کاملاً مخالف با برنامههای پزشکی تلویزیونی است که مدام نسبت به مصرف زیاد روغن هشدار میدهند به خصوص اینکه در هر تبلیغ برندی از روغن، عوامل آن مدعی بیضرر بودن و نداشتن کلسترولهای مضر هستند و اینطور به مخاطب تلویزیونی القا میکنند که این روغن با بقیه روغنها فرق دارد و سالم است پس باید زیاد مصرف شود. تلویزیون در پخش زیاد روغن حتی پا را فراتر گذاشته و روغن جامد هم تبلیغ میکند؛ در حالی که طبق نظر سازمان غذا و دارو، تبلیغات روغن جامد سالم در تلویزیون، غیرقانونی است و نباید هیچ روغن خوراکی با عنوان روغن جامد سالم تبلیغ کنند.
درست است ما هم قبول داریم یکی از راههای درآمدزایی رسانه ملی پخش آگهیهای تبلیغاتی است و از آنجا که بازار پرسود تولید روغن مایع خوراکی، بسیاری از شرکتهای تولیدکننده موادغذایی را برای ورود به این بازار وسوسه کرده است، وضعیت اقتصادی رسانه ملی هم مزید برعلت شده تا صاحبان سرمایه از قاب تلویزیون رقابت تبلیغاتی روغنی خود را داشته باشند، ولی تبلیغ بیش از اندازه یکی یا دو برند خاص روغن در تمام شبکهها که مصرف زیاد را به نام سلامتی نشان میدهند، بعضاً حتی باعث توهم در مصرف هم میشود که قطعاً نگاه افراطی و خطرناکی است و نیاز به بازنگری و توجه دارد.
اصولاً آگهیهای بازرگانی و تبلیغات پیامهایی هستند که توسط یک شرکت یا تبلیغکنندهای ارائه میشوند و از طریق رسانههای جمعی به دنبال ترغیب مخاطب برای دوست داشتن یک نام تجاری و برندی خاص هستند تا یک نگرش و نیاز تازهای را برای خرید ایجاد کنند. اما همین تبلیغات ممکن است بهصورت غیرعمد پیامدهای اجتماعی منفیای به همراه داشته باشد که نباید ساده از کنار آن گذشت. بر اساس نظر آکادمی طب اطفال امریکا، کودکان زیر ۸ سال قادر به درک تبلیغات به عنوان تلاش برای فروش محصولات نیستند و هرگونه ادعای تبلیغاتی را بدون هیچگونه بررسی قبول میکنند و همین امر باعث میشود آنها به عنوان اهداف تبلیغات به شدت آسیبپذیر باشند، لذا حرکت معتبر اجتماعی این است که تبلیغات خود را در والدین هدف قرار میدهند که بزرگتر و عاقل هستند و استفاده از بچهها برای تأثیرگذاری مستقیم درست نیست. با این حال متأسفانه شاهدیم برای تبلیغ روغن از بچههای کوچک کمک میگیرند و با عروسک بازی میخواهند اهمیت فلان برند روغن را برای سلامتی به مخاطبان القا کنند که به طور قطع این شیوه روی کودکان تأثیر میگذارد، زیرا چارچوب ذهن آنها ساده و فاقد پیچیدگی لازم است و هرچیزی را میپذیرند. در نتیجه ناخودآگاه رغبت بچهها را به سمت روغن بالا میبرد. آنها در سنی هستند که هیچ شناختی از اسم و برند خاصی که تبلیغ آن میشود ندارند و تنها به روغن تمایل پیدا میکنند و این اتفاق خوبی در هدایت سبک زندگی آنها در آینده نیست. روانشناسان رسانه بر این باورند که پیامهای سمعی و بصری برخلاف پیامهای کتبی بدون عبور از موانع و صافیهای عقلی، مستقیماً بر حواس اثر میگذارند. بنابراین صداوسیما که در جایگاه دانشگاه عمومی قرار دارد باید با توجه به رسالت خود در امر فرهنگسازی تغذیه درست به چنین اموری بیشتر اهمیت بدهد.
ارسال نظر