مستند "جام زهر" که توسط مسعود باستانی روزنامه نگار در بی بی سی فارسی تولید شده درواقع بخش عظیمی از تصاویر و گفتگوهایش را از دو مستند ایرانی با نام "اتاق جنگ" و "نیمه خاموش" ساخته مصطفی حریری گرفته و کپی کرده است. حتی خط اصلی روایت و تدوین فیلم نیز برگرفته از این دو مستند است که باستانی بنا به میل خودش روایت انگلیسی پسندی را از این دو مستند درآورده است.
"جام زهر" از مستندهای کارگردان ایرانی بهره جسته و داستانش را با روایت‌های این دو مستند جلو می‌برد در واقع «جام زهر» چیزیست از تکه تکه شدن چند مستند دیگر، اما سوالی که در اینجا باید به آن پاسخ داده شود این است که چرا مستند "جام زهر" بدون در نظر گرفتن کپی کاری هایش در فضازی مجازی ترند می‌شود؟ ولی در مقابل مستند "اتاق جنگ" و "نیمه خاموش" که نسخه اصلی است مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد و مخاطب کمترین آشنایی با آن‌ها دارد.
باید گفت که متأسفانه جسارت مستندسازان در ورود به تاریخ نگاری و خلق آثاری درمورد تاریخ انقلاب و جنگ در پستوی نگاه بسته متولیان فرهنگی محصور می‌شود و تولید و مهمتر از آن پخش این آثار همچنان ابتر و ناقص باقی مانده است.
«مصطفی حریری» مستند سازی که «جام زهر» از روی تصاویر و مصاحبه‌های مستندهای او تولید شده است درباره پخش این مستند از شبکه بی بی سی گفت: «برای من ساخت و پخش چنین مستندی از شبکه بی بی سی کاملا قابل پیش بینی بود و میدانستم که حتما یک روز این کار را انجام می‌دهند و روایت خودشان را از پایان هشت سال دفاع مقدس به شکلی که با روایت ما متفاوت باشد می‌سازند. تجربه برنامه سازی بی بی سی این را می‌گوید».
این مستند ساز ادامه داد: «وقتی چند سال پیش پخش مستند "نیمه خاموش" که با هزار مشقت وسختی تولید کرده بودم متوقف شد به دوستان رسانه‌ای گفتم من برای مستند خودم نگران نیستم برای این نگرانم که بزودی بی بی سی دست به کار می‌شود و روایتی دیگر از این واقعه را به خورد مخاطب می‌دهد که متاسفانه همین هم شد. »
حریری افزود: «مگر ما چندتا مستند مثل "اتاق جنگ" داریم که متولیان و مدیران رسانه‌ای و سیاسی ما از پخش آن‌ها می‌ترسند؟ اصلا برای چی باید بترسند؟ ما باید نگاه شفاف و حتی انتقادی به تاریخ معاصر را خودمان پخش کنیم و در منظر دید و حتی نقد مخاطبان بگذاریم. وقتی ما این کار را نکردیم معلوم است که "بی بی سی" و "من و تو" وارد این عرصه می‌شوند. »
کارگردان "اتاق جنگ" و "نیمه خاموش" سیستم فشل مدیریت فرهنگی کشور و عدم سعه صدر مدیران در قبال تاریخ نگاری‌های شفاف را باعث دیده شدن "جام زهر" بی بی سی می‌داند.
مصطفی حریری درادامه درمورد اینکه باید نگاه مدیریت کلان فرهنگی کشور عوض شود به این موضوع اشاره میکند که: «گرچه مستند "اتاف جنگ" و "نیمه خاموش" از شبکه مستند پخش شده، ولی مگر شبکه مستند چقدر نسبت به کل کشور مخاطب و تاثیر دارد، آنهم نه در زمان خودش، بلکه با اختلاف چند سال بعد از تولیدش، تلویزیون اقدام به پخش این مستند کرده است. »
مستند جام زهر بی بی سی در محتوا ایرادات فراوانی دارد و از بعد فنی نیز کار باستانی خالی از اشکال نیست.
حریری در مورد مستند پخش شده از بی بی سی می‌گوید: «کاری که بی بی سی انجام می‌دهد درواقع یک کپی کاری از آثار دیگران با موضوع مورد نظر خودشان است. آن‌ها می‌روند مستندهای تولیدی ما را مثله می‌کنند و پخش می‌کنند، تازه با نگاه خودشان و آن اهداف شومی که در پخش این مستندها در نظر دارند.»
درواقع ایراد به مستند بی بی سی زیاد است که در جای خود باید به نقد و بررسی محتوای آن پرداخت، اما نکته مهمتر، دیده نشدن تولیدات داخلی است. در واقع وقتی امثال "اتاق جنگ" و "نیمه خاموش" دیده نشوند و به کسانی که وارد این عرصه شده‌اند تریبون داده نشود، امثال باستانی در بی بی سی دست به کار می‌شوند و دیگر "نیمه خاموش" و "اتاق جنگ" تبدیل یه ژانر نمی‌شوند و تولید این آثار هیچ گاه ادامه پیدا نمی‌کند.
نکته مهمی که باید مسولان فرهنگی کشور به آن اهتمام ورزند نقش پدری برای خالقان آثار فرهنگی است. در واقع تولیدکنندگان آثار فرهنگی از مدیران کشور انتظار حمایت دارند تا با قدرت به تولید آثار فاخری در حوزه تاریخ کشورمان بپردازند و این روند ادامه دار باشد. اقدامی که متأسفانه این‌روزها در بین متولیان امر پیدا نمی‌شود و این حس پدرانه وجود ندارد.
کارگردان "نیمه خاموش" با بیان اینکه ما نمی‌دانیم گلایه هایمان را کجا ببریم اظهار میکند: «مسئولان فرهنگی نسبت به کارگردانان انقلابی مهربان نیستند. به کجا این گلایه را باید برد که کار من در بی بی سی باید دیده شود و در فضای رسانه‌ای کشور در هزار جا پنهانش کنند و درنهایت به نحوی پخش شود که به خوبی دیده نشود». البته او تاکید میکند که این گلایه‌ها صرفا به مدیران صداوسیما نیست و مدیریت کلان فرهنگی کشور مخاطب این انتقادها هستند.
حریری با بیان اینکه مسئولان در مواجهه با تولیدات فرهنگی دلسوز نیستند می‌گوید: «ما دلمان برای تاریخ انقلاب نمی‌سوزد. اگر در داخل نگاهمان را مثبت کنیم و تاریخمان را خودمان شفاف برای نسل جدید بیان کنیم در نهایت خروجی آن به نفع کشور و انقلاب اسلامی است، ولی آن‌کسی که در خارج از کشور دست به تولید مستندی درمورد تاریخ ایران می‌زند دلسوز کشور و مردم نیست و اهداف خود را دنبال میکند. »
بهرحال باید این نکته را پذیرفت که ما خودمان باید پیشگام تولید آثار فاخری برای تاریخ معاصر کشورمان باشیم و لازمه این امر سعه صدر مسئولان در قبال تولید مستندهایی با موضوعه تاریخ کشورمان است. اگر این اتفاق صورت نگیرد باز هم باید شاهد تولید آثاری نظیر "جام زهر" باشیم که بی رحمانه پنجه به تاریخ کشورمان می‌اندازد.
ارسال نظر