به گزارش سینماپرس، در این گزارش به مرور متن و حاشیه سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر می‌پردازیم:
چهره روز؛ مرتضی اصفهانی
مرتضی اصفهانی» چهره پشت‌پرده بخش عمده‌ای از تولیدات سینما و تلویزیون با داستان‌های امنیتی که جدی‌تر از همیشه در فرآیند تولید یک فیلم نقش‌آفرینی کرده و نامش به‌عنوان «نویسنده فیلمنامه» در تیتراژ فیلم آبیار خودنمایی می‌کرد.
مرتضی اصفهانی که سابق بر آن بیشتر به‌عنوان «مشاور امنیتی» پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی شناخته می‌شد، سابقه‌ای به نسبت طولانی در سینمای ایران دارد و خود نقطه ورودش به سینما را فیلم «ضیافت» ساخته مسعود کیمیایی معرفی کرده است.
طی یک سال گذشته و حتی در روزهای اوج استقبال از فیلم «شبی که ماه کامل شد» در اکران عمومی سینماها، برخلاف روال معمول اما در گفتگوهای رسانه‌ای با عوامل این پروژه سینمایی، همچنان جای «فیلمنامه‌نویس» خالی ماند و هیچ رسانه‌ای با ایده‌پرداز و طراح اصلی داستان فیلم نرگس آبیار گفتگویی نداشت؛ البته نه اینکه رسانه‌ای برای این گفتگو دورخیز نکرده باشد، بلکه این انتخاب اصفهانی است.
در همان ایام اکران «شبی که ماه کامل شد» بود که خبری به نقل از رئیس سازمان سینمایی منتشر شد که در جمع اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس وعده ساخت «ریگی۲» را نیز داده است. خبری که با تکذیبیه تهیه‌کننده فیلم نرگس آبیار مواجه شد که تأکید کرده بود ما کاملاً از ساخت چنین پروژه‌ای بی‌اطلاعیم.
عنصر مشترک فیلم در حال اکران آبیار با پروژه‌ای که حسین انتظامی وعده‌اش را داده بود، نه کارگردان و تهیه‌کننده، که همین مرتضی اصفهانی در مقام ایده‌پرداز بود.
«روز صفر» به کارگردانی سعید ملکان در حالی روز گذشته در سالن اصحاب رسانه جشنواره سی‌وهشتم رونمایی شد، که نشست خبری این فیلم هم مانند نشست خبری فیلم نرگس آبیار بدون حضور طراح و ایده‌پرداز اصلی پروژه برگزار شد. مرتضی اصفهانی البته غایب نبود و ترجیح داد مانند سال گذشته، به جای نشستن در کنار عوامل فیلم، در گوشه سالن بنشیند و واکنش اصحاب رسانه به پروژه تازه خود را نظاره کند.
حضور مشترک مرتضی اصفهانی در دو فیلم «شبی که ماه کامل شد» و «روز صفر» که هر دو با پروداکشن ویژه و با محوریت «پرونده عبدالمالک ریگی» به سرانجام رسید از نکات قابل توجه این دو فیلم است؛ دو فیلمی که دور از انتظار نیست در دوره‌های آتی جشنواره فیلم فجر شاهد رونمایی از قسمت سوم آن نیز باشیم تا سه‌گانه «ریگی» در سینمای ایران کامل شود؛ مرتضی اصفهانی برای قسمت سوم سراغ کدام کارگردان خواهد رفت؟
فیلم روز؛ آبادان یازده ۶۰
«فرکانس یازده ۶۰» عنوان کتابی به قلم فضل‌الله صابر است که دستمایه تنها فیلم اقتباسی جشنواره سی‌وهشتم فیلم فجر قرار گرفته است. «آبادان یازده ۶۰» را مهرداد خوشبخت براساس این کتاب که در واقع مجموعه‌ای از خاطرات و روایت‌های شفاهی کارمندان رادیو آبادان در مقطع ۴۰ روز ابتدایی آغاز جنگ تحمیلی است، کارگردانی کرده است. فیلمی که می‌توان آن را تنها نماینده «سینمای دفاع مقدس» در ویترین جشنواره سی‌وهشتم هم دانست، فیلمی که مستقیما سراغ «روایت جنگ» رفته و قرار نیست در حاشیه و پس زمینه‌اش اشاراتی هم به تبعات جنگ داشته باشد.
با این پس زمینه، شب گذشته و در سومین سئانس اکران فیلم در پردیس سینمایی ملت به تماشای فیلم «آبادان یازده ۶۰» نشستیم. فیلمی که امضای سازمان رسانه‌ای «اوج» هم بر پای آن بود و همین نکته هم انتظارمان را آن بیشتر می‌کرد. با این حال آنچه روی پرده به تماشای آن نشستیم، چیزی از جنس همان فیلم‌های کلیشه‌ای و غیرسینمایی سال‌های نه‌چندان دور در حوزه دفاع مقدس بود!
اگر مقایسه‌ای میان جذابیت و ظرفیت داستانی ایده محوری فیلم‌ها با آنچه بر پرده سینما شاهد بودیم داشته باشیم، بی‌تردید «آبان یازده ۶۰» را می‌توان «هدر شده‌ترین» فیلم جشنواره امسال تا به امروز دانست.
ترکیب بازیگر، فیلمنامه به‌شدت کلیشه‌ای و ضعیف، عدم پرداخت موقعیت‌های دراماتیک و تکیه کامل بر جذابیت موقعیت داستانی، فیلم تازه سینمایی مهرداد خوشبخت را به تجربه‌هایش در عرصه تله‌فیلم‌سازی تبدیل کرده است. فیلمی که دور از انتظار نیست تا چند سال دیگر، شاهد پخش مناسبتی آن از شبکه‌های مختلف سیما باشیم، اما بعید است سهمی در خاطرات سینمایی این سال‌های ما داشته باشد!
حاشیه روز؛ معمای «خورشید» و ادعای «احترام به مخاطب»!
«نظر به اینکه فیلم سینمایی «خورشید» به کارگردانی مجید مجیدی و تهیه‌کنندگی آقایان بنان و مجیدی به دلیل طولانی شدن مراحل فنی فیلم، تا زمان مقرر آماده نمایش نشد، با توجه به مقررات اعلامی، فیلم سینمایی «پسرکشی» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محمدهادی کریمی وارد بخش مسابقه جشنواره می‌شود و از تاریخ ۱۴ بهمن‌ماه جایگزین فیلم «خورشید» در جدول نمایش می‌شود.» این بخشی از متن اطلاعیه‌ای است که روز گذشته از سوی دبیرخانه جشنواره فجر در توضیح دلایل ورود فیلم «پسرکشی» به چرخه رقابت این دوره از جشنواره منتشر شد. به کلیدواژه «مقررات اعلامی» در این متن دقت کنید.
حالا بخشی از متن فراخوان جشنواره سی‌وهشتم که طبیعتاً می‌تواند اصلی‌ترین مصداق برای «مقررات اعلامی» باشد را مرور کنیم؛ «آخرین مهلت تحویل نسخه نهایی فیلم (انتخاب شده توسط هیئت انتخاب) با استاندارد فنی، (DCP) و پوستر مربوطه روی سی‌دی ۲۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ است. در صورت ارائه نکردن کپی نهایی فیلم تا تاریخ مقرر، دبیرخانه جشنواره به احترام مخاطبان، فیلم را از جشنواره (داوری و نمایش عمومی) خارج می‌کند.»
با توجه به صراحتی که در زمینه «احترام به مخاطبان» در این بند از فراخوان جشنواره بر آن تأکید شده است، آیا باید پذیرش فیلم سینمایی «خورشید» به کارگردانی مجید مجیدی، بدون دریافت «کپی نهایی» از سوی دبیرخانه را باید حمل بر «عدم احترام به مخاطبان» کرد؟ اساساً چگونه فیلمی که تا نیمه جشنواره هنوز نسخه مناسب اکران آن آماده نشده است، سه هفته پیش از آغاز جشنواره، توسط هیأت انتخاب دیده شده و مهر تأیید برای حضور در این رویداد دریافت کرده است؟
با بخش اول اطلاعیه دیروز مبنی‌بر «نرسیدن فیلم» به دلیل «طولانی شدن مراحل فنی» هم که کنار بیاییم این بخش پایانی را چگونه باید تحلیل کرد؛ « به منظور احترام به خواست مخاطبان و تماشاگران عزیزی که بلیت‌های این فیلم(خورشید) را پیش خرید کرده‌اند و همچنین ارج‌گذاری به تلاش سازندگان که با اهتمام فراوان و به احترام تماشاگران همچنان در حال آماده‌سازی فیلم هستند، از زمانی که فیلم «خورشید» آماده نمایش شود در زمان‌های پیش‌بینی در جدول نمایش فیلم «خورشید» نمایش داده خواهد شد.»!
بازهم پای «احترام به مخاطبان و تماشاگران عزیز» در میان است اما دبیرخانه پاسخی به این سوال نداده است؛ در صورت «رسیدن» و نمایش فیلم «خورشید» آیا این فیلم همچنان در گردونه رقابت و داوری هم حضور دارد؟ اگر نیست چرا در اطلاعیه صراحتاً به حذف این فیلم از داوری بخش سودای سیمرغ اشاره‌ای نشده است و اگر بنا بر این است که در راستای همان «ارج‌گذاری به تلاش سازندگان» این فیلم کماکان در چرخه داوری هم باقی بماند، آیا با احتساب «پسرکشی» تعداد فیلم‌های بخش سودای سیمرغ بالاتر از ۲۲ فیلم نمی‌شود؟ این اتفاق آیا نقیض بند دیگری از فراخوان جشنواره یا همان «مقررات اعلامی» نیست که در آن تأکید شده است؛ «هیئت انتخاب از میان فیلم‌های متقاضی حداکثر ۲۲ فیلم که در دوره‌های قبلی، مورد بازبینی هیئت‌ّهای انتخاب قرار نگرفته باشند، برای بخش سودای سیمرغ انتخاب خواهند کرد.»
مجید مجیدی فیلمساز معتبر و مهمی در سینمای ایران است و طبق شنیده‌ها «خورشید» نیز از آثار قابل تأمل کارنامه سینمایی او خواهد بود، اما عملکرد دبیرخانه جشنواره سی‌وهشتم در راستای «ملاحظاتی» که از آن بی‌اطلاعیم، بیش از هر چیز به اعتبار این فیلم و فیلمسازان لطمه وارد کرده است. شعار «شفافیت» مدیران سینمایی گویی بازهم با یک چالش مواجه شده است!
پیشنهاد ویژه؛ درخت گردو
با احتساب دوره سی‌وهشتم، محمدحسین مهدویان با پنج دوره حضور مستمر و بی‌وقفه در جشنواره فیلم فجر، یک کارگردان رکورددار است. مهدویان با «ایستاده در غبار»، «ماجرای نیمروز»، «لاتاری» و «ماجرای نیمروز۲؛ رد خون» در چهار دوره اخیر جشنواره فجر حضور داشته و جالب اینکه در تمام این دوره‌ها آثارش موردتوجه منتقدان، مخاطبان و تا حدودی هم داوران فجر قرار داشته است.
«درخت گردو» تازه‌ترین تجربه سینمایی محمدحسین مهدویان است که به‌لحاظ فضای بصری و ارتباط داستانش با تاریخ معاصر، از جنس فیلم‌های قبلی این سینماگر است.
مهدویان این بار سراغ داستانی تکان‌دهنده در بستر حادثه بمباران شیمیایی شهر سردشت در سال ۶۶ رفته و توانسته یک تراژدی واقعی را از میان ناگفته‌های تاریخ جنگ تحمیلی، روی پرده به تصویر در آورد.
«درخت گردو» اما به‌واسطه ترکیب دو بازیگر اصلی هم از پروژه‌های کنجکاوی‌برانگیز جشنواره امسال است؛ پیمان معادی و مهران مدیری بازیگران اصلی این فیلم هستند که هر دو به‌واسطه نقش‌آفرینی متفاوت و غیرمنتظره می‌توانند توجهات را به سمت خود جلب کنند. تصویربرداری متفاوت هادی بهروز، همراه همیشگی مهدویان هم از برگ‌برنده‌های غیرقابل کتمان فیلم سینمایی «درخت گردو» محسوب می‌شود.
مهدویان در پنجمین حضور پیاپی در جشنواره فجر، هنوز جایگاه خود در فهرست فیلمسازان شگفتی‌آفرین این رویداد را حفظ کرده است.
*مهر
ارسال نظر