به گزارش سینماپرس، سعید تشکری، نویسنده ادبیات داستانی نوشت: قبل از به حکومت رسیدن رضاخان قلدر، هنر در حوزه موسیقی، ادبیات نمایشی و ترجمه، رشد بسیار بالایی داشت، اما در شعر، رشد فوق‌العاده‌ای داشتیم و اگر بخواهیم بدانیم که در کدام‌یک، اعتراض و آگاهی نسبت به مردم و موقعیت مردم در جامعه وجود دارد و از پس انتقال این آگاهی به مردم برآمده‌است، قاطعانه می‌شود گفت تنها در شعر و نمایشنامه است که این آگاهی ظهور می‌کند و در باقی حوزه‌ها بیشتر به ترجمه علاقه‌مند و وابسته هستیم. این نویسنده در ادامه می‌نویسد: حدفاصل پایان مشروطه در دوره احمدشاه قاجار، تا به حکومت رسیدن رضاخان قلدر، ما با یک فضای باز روبه‌رو هستیم که در این فضای باز، آزادی‌خواهان تلاش می‌کنند آثاری معادل آثار خارجی به‌وجود بیاورند و نتیجه این تلاش، شکل‌گیری سنت سفرنامه‌نویسی و خلق سفرنامه رمان است، مثل رمان شمس و طغرا که توسط شاهزاده قجری نوشته شد. بعد از این دوران، با رسیدن به کودتای سال ۱۲۹۹، ما با چند تحول در حوزه داستان‌نویسی مواجه می‌شویم.

به اعتقاد این نویسنده، نوعی ناسیونالیسم افراطی در ادبیات شکل می‌گیرد و نتیجه آن نوشتن کتاب تاریخ ایران باستان به وسیله پیرنیا، و رمان‌های تاریخی دیگر مثل دام گستران، انتقام خواهان مزدک و مانی نقاش توسط صنعتی‌زاده کرمانی تا سال ۱۳۰۴ است. ناسیونالیسم افراطی سرآغاز جنبشی می‌شود که می‌گوید اگر ما به ایران باستان برگردیم عشاق بهتری داریم، پادشاهان بهتری داریم و قاجار مظلمه تاریخی دارد. در دوره قاجار چند رخداد مهم داریم؛ ۱- مشروطیت ۲- تحریم تنباکو توسط عالمی، چون میرزای شیرازی، ترور ناصرالدین شاه توسط میرزارضا کرمانی ۳- جنبش سیدجمال‌الدین اسدآبادی. تشکری در ادامه می‌نویسد: حالا کدام‌یک از این رویدادهای مهم در ادبیات زمان جز شعر انعکاس داشته‌است؟ در عوض نوعی ادبیات تخدیری را در جامعه رواج می‌دهیم. آخرین ضربه روشنفکری این است که مسئول برگزاری هزاره فردوسی به دستور رضاخان، آدمی خودفروخته مثل تقی‌زاده فرماسونر می‌شود که به جنبش مشروطه و توده‌های مردم پشت می‌کند، جامعه روحانیت را کنار می‌گذارد و به تشکیلات فراماسونی می‌پیوندد.

از آن طرف ننگین‌ترین قرارداد تاریخ را با انگلیس امضا می‌کنیم، قرداد ۱۲۹۹ که واگذاری بخش اعظمی از ذخایر نفتی ما به انگلستان است و هیچ نمودی در ادبیات ما ندارد و در هیچ داستانی گفته نمی‌شود تا سال‌ها بعد که جلال آل احمد می‌آید و درباره آن صحبت می‌کند.

*جوان