به گزارش سینماپرس، مستند «لابی پول» که از شبکه پرس تی وی پخش شده است، با پرداختن به این سوژه در مناسبات سیاسی آمریکا تلاش می کند تا به رمزگشایی و در واقع پرده برداری از این موضوع دست بزند و نقش آن را در رخدادی مثل انتخابات مورد بررسی قرار دهد. از این رو می توان این مستند را نوعی مستند افشاگرانه دانست که به پرتوافکنی بر پشت پرده انتخابات و اساسا مناسبات قدرت در آمریکا می پردازد.
در واقع مستند روایتی از لابی گری ثروت و صاحبان سرمایه برای به قدرت نشاندن نامزدهای انتخاباتی در آمریکاست و چنانچه در فیلم می بینیم این مسئله درباره همه نامزدهای انتخاباتی اعم از کنگره، سنا، ریاست جمهوری و ... صدق می کند که مبین این واقعیت است که لابی گری به مثابه بخشی از مکانیزم قدرت در مناسبات و تحولات سیاسی این کشور بوده و به عنوان یک خصیصه انتخاباتی نقش مداخله گرانه ای در بازی های قدرت در آمریکا دارد. در خوانش این مستند می توان به این نتیجه رسید که پول نقش مهمی در آمریکا دارد و این محدود به تاجران و فعالان اقتصادی یا صاحبان صنایع بزرگ نیست بلکه ساحت سیاست را هم دربرمی گیرد و سیاستمداران نیز در این بازی سهیم هستند.
روایت این مستند از نقش پول و لابی گری ها در آمریکا تاکیدی است بر اینکه در نظام سرمایه داری، سیاستمداران و سیاست هم وابسته به سرمایه داران و مناسبات پولی است و این مسئله در نهایت می تواند شعارهای دموکراتیک و نقش و حضور مردم در تعیین سرنوشت سیاسی خود را به چالش کشیده و زیر سوال ببرد. اینکه سیاست لابی گرانه ذاتا نمی تواند ساختاری دموکراتیک داشته باشد. در تحلیل هایی که در گفت و گو با کارشناسان در مستند صورت گرفت می توان به این برداشت ها رسید. تحلیل هایی که به آشنایی زدایی از هدف یا پیام سوژه می انجامد و چه بسا ذهنیت غالب یا کلیشه ای از مناسبات سیاسی و قواعد قدرت در آمریکا را شکسته و مخاطب را در برابر واقعیت هولناکی قرار می دهد که می تواند باورهای دموکراتیک بسیاری را تضعیف کرده و حتی اعتماد عمومی به سیاستمداران را دچار خدشه کند.
آنچه از پس تماشای این مستند و رویکرد تحلیلی آن به دست می آید وابستگی صاحبان ثروت به صاحبان قدرت است و نشان می دهد پول نقشی مهمتر از تمهیدات و فعالیت های حزبی و جناحی و رسانه ای در شکل گیری و ساختار قدرت دارد. اگرچه باز هم در مستند شاهد نقش رسانه ها نه در نقد لابی گری که در شکل گیری آن داریم. البته با رسانه های منتقد هم مواجه می شویم که با رویکردی نقادانه به این سوژه می پردازند و دچار دردسرهایی هم می شوند. مستند «ابی پول» را می توان نوعی مستند اعتراضی به سیاست آمریکایی و نقش لابی های مالی و پولی در آن دانست.
اولین نمای مستند که با شروع آن می بینم اعتراض های مردمی نسبت به این لابی گری ها مقابل کنگره ملی آمریکاست در حالی که اوباما در داخل ساختمان در حال سخنرانی است. افتتاحیه مستند از این صحنه تاکیدی نمادین است به نقد مردمی به کاخ سیمانی سیاست که در آن شفافیتی وجود ندارد. اساسا وقتی از لابی و لابی گری حرف می زنیم بیش از هر چیز از عدم شفافیت و صداقت سخن می گوییم.
در ادامه این صحنه با کات خوردن دوربین به کاخ سفید در یک نمای لانگ شات، قاب دروربین نیز واجد رویکرد مفهومی شده و سوژه خود را به کلیت ساختار سیاسی در آمریکا تعمیم می دهد.
واقعیت این است که مفهوم لابیگری در آمریکا به فعالیتهایی اشاره دارد که طی آن گروهی از افراد که انگیزهها و علایق مشترکی دارند، با استخدام نماینده، وکیل یا حقوقدانانی حرفهای که روابط سیاسی بالایی دارد، از طریق بحث و گفتمان سعی بر اثرگذاری بر تصمیمات نهادهای قانونگذاری همچون کنگره آمریکا را دارند.
این رفتار، پدیدهای مورد اختلاف و در اکثر اوقات منفی در میان مردم و اصحاب رسانه تلقی میشود. بعضی اوقات مفهوم لابی، با مفهوم رشوه و رشوهخواری در نزد عموم اشتباه گرفته میشود، درحالی که این دو کاملا متفاوت از هم هستند.
یکی از موقعیت های پارادوکسیکال مطرح شده در مستند تناقضی است که میان قانون اساسی آمریکا درباره لابی گری و واقعیت سیاسی وجود دارد. در متمم اول قانون اساسی آمریکا، قوانین مربوط به لابی آمده است که بسیار پیچیده و قاطع هستند. اگر فرآیند لابی در چارچوبی غیر از این قوانین صورت گیرد، مجازاتهای شدیدی برای عامل آن به همراه خواهد داشت اما در بطن کنش های سیاسی و مناسبات قدرت، خلاف این قانون رخ می دهد. از جمله سویه های تکان دهنده این مستند آمار و ارقامی است که درباره میزان لابی گری ها و در واقع هزینه لابی گری ارائه می شود.
مستند «لابی پول» تصویری از پرس تی وی درباره پول سیاسی در آمریکاست.
* سید رضا صائمی
ارسال نظر