یکی از موضوعات مورد تآکید دولت یازدهم در سال اول تصدی قوه اجرایی، بحث حقوق شهروندی و تدوین آن بود. در این میان فارغ از تامل در مبانی امانیستی متولیان امر و بررسی نوع نگاه التقاطی نشات گرفته از بن مایه های لیبرالی طراحان که به وضوح در بررسی نکات طرح شده در پیشنویس حقوق شهروندی که در سال ۱۳۹۲ ارایه شد؛ یکی از موارد مغفول مانده در آن پیشنویس کذا، حقوق فرهنگی مردم بود.

اما یکی از مصادیق حقوق فرهنگی مردم در نسبت با حاکمیت، لزوم استفاده بهینه دولت از بیت المال و بودجه قرار گرفته شده در اختیارمسئولان در کنار سایر منایع مادی کشور است؛ حقی که به مردم امکان مطالبه و یا بازخواست از نهادهای دولتی و غیردولتی استفاده کننده از بودجه عمومی را در صورت ریخت و پاش و یا اتلاف منابع مادی جامعه را می دهد و ایشان نیز باید در این باره پاسخگو باشند.

از این جهت می توان یکی از روشن ترین مصادق حقوق فرهنگی مردم را در نحوه مصرف صحیح بیت المال که در بوروکراسی اداری به آن بودجه می گویند دانست؛ موضوعی که امروزه به عنوان یکی از معضلات جدی عرصه رسمی فرهنگ، هنر و رسانه در جمهوری اسلامی محسوب شده و از ریخت و پاش های بیجا در مراسم ها و جشن های به اصطلاح فرهنگی گرفته تا تولید آثاری که هیچ گاه رنگ نمایش را به خود نمی بینند را شامل می شود و این در حالی است که امام امت بارها نسبت به مصرف صحیح و به جای بودجه در این حوزه هشدار فرموده اند.

با بررسی بیانات امام امت می توان به دو نکته اساسی پیرامون نحوه هزینه کرد دستگاه های فرهنگی، دست پیدا نمود:

نخست آنکه دولت و دستگاه های فرهنگی موظفند با تعیین اولویت ها نسبت به بودجه پایان پذیر و مشخصی که در دست دارند اقدام کنند، طبیعتاً این اولویت ها را شرایط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی کشور تعیین می نماید.

بر این اساس مسئولان دستگاه های رسمی فرهنگی کشور، موظف به تشخیص اهم و فی الاهم در امور فرهنگی بوده و این امر سبب می شود تا ایشان از پرداختن به امور غیرضروری و کارهای خنثی، همچون کارهای تشریفاتی و نمایشی که نه تنها در فرهنگ، که در سایر حوزه ها نیز جزء آفات مدیریتی است بر حذر بوده و همت ویژه ی خویش را بر تولید آثار پرمحتوا متمرکز سازند.

مع الاسف، با وجود این تأکیدات عقلانی و مدیریتی، اما نحوه هزینه کرد بودجه برای مثال تنها در حوزه سینما به چه ترتیب است؟ آیا برگزاری ده ها جشنواره ریز و درشت سینمایی همراه با صدها مراسم نکوداشت، تجلیل و بزرگنمایی از اهالی سینما در قالب برنامه های جدا و یا در ابتدا و انتهای جشنواره های مختلف سینمایی، اولویت های فرهنگی کشور است؟ در این باره کافی است تنها به فهرست رسمی جشنواره های سینمایی کشور در سال ۱۳۹۵ هجری، که در سایت سازمان سینمایی منتشر شده است، اشاره نمود.

البته باید توجه داشت که فهرست فوق شامل بزرگداشت های و نکوداشت های بجا و بیجای این دوران نبوده و جشنواره های استانی مانند جشنواره های دانش آموزی که در محدوده استان ها برگزار شده و معمولا همراه با تجلیل و نکوداشت هنرمندان است را شامل نمی شود.

همچنین انواع جشن ها و مراسم ها مانند جشن روز سینما و یا مراسم پر سر و صدایی همچون جشن حافظ و یا جشنواره نوشتار سینمایی و سایر نکوداشت ها و بزرگداشت ها از برخی اهالی سینما و بزرگان سینما که بعضا با حمایت ها و کمک های مستقیم و غیرمستقیمِ مادی و معنوی نهادهای دولتی صورت می گیرند نیز در این فهرست آورده نشده اند.

بر این اساس شاید بتوان از ده ها جشن و جشنواره ی دیگر نیز نام برد که در سال ۱۳۹۵ به عنوان سال پایانی حاکمیت نئوکینزین های بنفش بر مصدر امور فرهنگی کشور برگزار شده و یا در دست برگزاری است؛ جشنواره هایی که در فهرست منتشر شده توسط سازمان سینمایی، قید نشده اما عموما با مشارکت ادارات کل استانی وزارت ارشاد در سال ۱۳۹۵ برگزار شده یا می شوند؛ جشن ها و جشنواره هایی همچون نخستین جشنواره فیلم بین‌المللی بی‌کلام تهران، جشنواره فیلم با موضوع قرآن با حمایت ارشاد استان کرمانشاه، دومین جشنواره فیلم کوتاه طنین مسجد با حمایت ارشاد استان گلستان، اولین جشنواره ملی فیلم کوتاه سه دقیقه با ورزش، جشنواره فیلم دفاع مقدس زاهدان توسط فرهنگ و ارشاد استان سیستان و بلوچستان، پنجاه و چهارمین جشنواره منطقه‌ای سینمای جوان کومش با حمایت ارشاد استان سمنان، چهارمین جشنواره فیلم کوتاه مدرسه، چهارمین جشنواره بین المللی فیلم یاس تهران با حمایت سازمان سینمایی، دهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌های ورزشی، ششمین جشنواره ملی فیلم کوتاه حسنات، هفتمین جشنواره ملی نماز و نیایش به روایت دوربین توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد استان قم، دهمین جشنواره سراسری فیلم کوتاه دینی رویش و ... اشاره کرد که به این موارد می توان جشنواره هایی که توسط یا با حمایت انجمن سینمای جوانان ایران، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، حوزه هنری و ... و زیرمجموعه های استانی آنها برگزار می شوند را افزود که باز هم جشنواره های برگزار شده توسط نهاد و سازمان های دولتی و حکومتی دیگر را شامل نخواهد شد و این همه در شرایطی است که دست پدر سازمان سینمایی کشور خالی است و بسیاری از اهالی دغدغه مند عرصه ی سینمایی کشور، با بیکاری و مشکلات عدیده ی مالی دست به گریبان می باشند.

این تعداد جشنواره با در نظر گرفتن بودجه هنگفتی که شامل برگزاری آنها و ریخت و پاش های جانبی شان می شود در حالی روند افزایشی دارند که هنوز خروجی و دستاورد جشنواره بین المللی فیلم فجر که مهم ترین جشنواره سینمایی کشور است در حوزه جریان سازی و اثرگذاری کلان بر بهبود و ارتقای فرهنگ عمومی کشور مشخص نیست و نمی توان دستاورد شاخصی برای این جشنواره به جز اعطای جایزه به اهالی سینما و بهبود هنر سینما ارائه داد، در واقع جشنواره فیلم فجر در خدمت سینمای ایران و ارتقای بازیگری، کارگردانی، جلوه های ویژه، گریم، تدوین، فیلمبرداری و سایر ابعاد تکنیکی و فنی سینما بوده است، اما خدمت شایانی به فرهنگ عمومی جامعه و در مرحله ای بالاتر صیانت و حفاظت از فرهنگ بومی و ملی نکرده است، شاهد مثال آن شوی لباسی است که به جز لاینفک این جشنواره تبدیل شده در حالیکه صحنه های آن همخوانی چندانی با فرهنگ زندگی ایرانیان مسلمان ندارد.

جالب اینجاست که مسئولان فرهنگی و متولیان حوزه های مربوطه به جای آنکه به دنبال کاهش هزینه های اضافی و تعیین اولویت های اساسی فرهنگ و صرف بیت المال در آن حوزه ها باشند تا با تولید آثار فاخر و استراتژیک به صیانت از فرهنگ بومی بپردازند، هنرمندان را تشویق به کاهش هزینه ها می کنند: « اتفاق خوبی که این روزها بیشتر شاهدش هستیم، ساخته شدن فیلم‌های کم‌هزینه، تجربی و هنری‌ست که در حوزه دفاع مقدس ساخته می‌شود، ای کاش سینماگران سمت فیلم‌های کم‌هزینه‌تر و هنری بروند. جنس فیلم‌های دفاع مقدسِ ایرانی می‌تواند کمی متفاوت از فیلم‌های جنگی باشد. »، به عبارت بهتر گویا برای رنگ و لعاب دار کردن برج ها، باید از خرج ها کم کرد و به برج ها افزود تا ویترین فرهنگ کشور به تجلیل ها و اعطای جوایز و بزرگداشت ها و چهره های خندان و خوش تیپ هنرمندان مزین شده و به این ترتیب همگان تصور کنند حال فرهنگ کشور خوب است.

ادامه دارد...