گلایه‌های صریح داوود میرباقری، کارگردان «مجموعه سلمان فارسی» از به تأخیر افتادن ساخت این سریال فاخر تاریخی- مذهبی، نشانه‌های از نوعی مقاومت در برابر ساخت این مجموعه تلویزیونی است. این انتقاد که اتفاقاً در یک برنامه تلویزیونی بیان‌شده، در حالی مطرح می‌شود که این روزها و به مناسبت ماه محرم و ایام عزاداری شهادت سیدالشهدا(ع)، تلویزیون بار دیگر دست به دامان مختار شده و بخش‌هایی از سریال «مختارنامه» به نویسندگی و کارگردانی داوود میرباقری از شبکه‌های مختلف سیما در حال پخش است. 

میرباقری که در برنامه «چهل چراغ» شبکه‌3 سیما حاضر شده بود، در گفت و گو با محمدرضا شهیدی فر، مجری برنامه، درباره ساخت مجموعه «سلمان فارسی» به این نکته اشاره کرد که پیش از ساخت «مختارنامه» پیشنهاد ساخت سریال «سلمان فارسی» را به مدیران تلویزیون داده بود. این کارگردان می‌گوید: پس از حدود دو سال رفت و آمد، مدیران تلویزیون اعلام کردند که الان شرایط برای تولید آن مهیا نیست و پیشنهاد کار دیگری با نام «نهضت توابین» را که توسط کس دیگری نوشته شده بود، دادند که این موضوع بر دل من ننشست. در همین اثنا که مشغول پژوهش و بررسی موضوع «نهضت توابین» بودم با مختار آشنا شدم و احساس کردم که مختار شخصیت محبوب من است و او را دوست دارم و به همین دلیل مختار را به جای «نهضت توابین» پیشنهاد دادم و مورد قبول واقع شد. 

میرباقری در ادامه برنامه از قصور در ساخت آثار مذهبی گله و تأکید می‌کند: چقدر باید به خاطر «سلمان» روح و زندگی‌ام زخم بخورد؟ این زخم‌ها زمانی اجر دارد که نتیجه داشته باشد. من ۱۵ سال پیش «سلمان» را نوشته‌ام و آماده است. دیگر خسته شده‌ام از این نوع کار کردن؛ یعنی شما سال‌ها زحمت می‌کشی ولی آخر کار با آنچه فکر می‌کردی تفاوت دارد و موضع‌گیری‌ها، کمبود امکانات و یک تغییر مدیریت این همه لطمه به کار وارد می‌کند. اما بخش قابل تأمل صحبت‌های میرباقری آنجا است که این کارگردان کهنه‌کار تلویزیون تصریح می‌کند: سلمان را اینگونه نخواهم ساخت. سلمان را همانطوری می‌سازم که فکر می‌کردم. همانطوری می‌سازم که نوشتم. 

میرباقری گویا به ماجرای بازنویسی فیلمنامه «سلمان فارسی» اشاره دارد که از سوی صداوسیما بر آن تأکید شده و بر اساس آن قرار شده‌است فیلمنامه قدیمی که میرباقری نوشته است، دوباره بازنویسی شود و اکنون کارگردان و نویسنده اصلی فیلمنامه می‌گوید فیلمنامه را آنگونه که خودش نوشته می‌خواهد بسازد. 

داوود میرباقری در «چلچراغ» می‌گوید: به اعتقاد من «سلمان فارسی» یک پروژه جهانی است به‌خصوص که موضوعش جست‌وجوی خداست که همه جهانیان سال‌هاست با آن درگیرند. شخصاً به لحاظ ساختار همه بضاعتم را گذاشتم روی فیلمنامه تا کار جذابی شود تا هم‌مخاطبان حرفه‌ای و هم‌مخاطبان عام از آن لذت ببرند. این کارگردان به مجری برنامه می‌گوید: می‌خواهم باقیمانده عمرم را با سلمان بگذرانم. سلمان همان کسی بود که به دنبال منجی می‌گشت و قبل از اسلام به مسیح به عنوان منجی فکر می‌کرد، اما بعد از اسلام عشق به علی(ع) است که حالش را خوب می‌کند. 

میرباقری را خسته نکنید 

کارگردان مجموعه‌هایی مانند «امام علی(ع)»، «معصومیت از دست رفته» و «مختارنامه» می‌گوید باقیمانده عمرش را صرف ساخت سریال سلمان فارسی خواهد کرد. داوود میرباقری مانند علی حاتمی نمونه دومی ندارد؛ هنرمندانی که نمی‌توان حتی نسخه مشابه آنها را پیدا کرد، چه برسد به اینکه بتوان کارهای ماندگاری را که آنها انجام داده‌اند، بار دیگر تکرار کنند. شاید اگر عمر علی حاتمی به ساخت فیلمنامه «محمد(ص)» که خودش نگاشته بود، قد می‌داد، آن فیلم نیز مانند دیگر ساخته‌های حاتمی در تاریخ سینمای ایران مانند یک ستاره درخشان می‌درخشید، اما دست تقدیر یا کوتاهی مدیران وقت فرهنگی باعث شد تا نه «جهان پهلوان تختی» حاتمی به سرانجام مدنظر کارگردان برسد و نه « محمد(ص)» فرصت ساخت پیدا کند. 

میرباقری نیز چنین وضعیتی را در تلویزیون دارد؛ کسی که اگر قدر و جایگاهش شناخته و زمینه کار برایش فراهم نشود، مشخص نیست در آینده کسی بتواند کاری در حد استانداردهای این کارگردان را تولید کند. اگر در هالیوود تلاش می‌شود کارگردانانی مانند«استیون اسپیلبرگ»، «جرج لوکاس»، «کلینت ایستوود» و «ریدلی اسکات» باز هم فیلم بسازند و در سینما حضور داشته باشند، دقیقاً برای همین است که هرچقدر این افراد فیلم بسازند، به معنای افزوده شدن برگ زرینی به تاریخ سینمای جهان است، اما در ایران کارگردانی در جایگاه داوود میرباقری که جایگاهش در سینمای دینی دست‌نیافتنی است، اکنون سال‌ها است که برای ساخت مجموعه تلویزیونی «سلمان فارسی» باید بهانه‌تراشی‌های مدیران تلویزیون را تحمل کند و نتواند آنچه را می‌خواهد بسازد! آیا با این روش به مفاخر فرهنگی و هنری کشورمان ظلم نمی‌کنیم؟!

* جوان