یکشنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۳:۱۴

یادداشتی متفاوت برای مجیدی

پیشنهادات یک منتقد سینما مبنی بر انجام برخی تغییرات در فیلم«محمد رسول الله (ص)»

فیلم سینمایی «محمد رسول الله(ص)» به کارگردانی مجید مجیدی

سینماپرس: حسن شیخ حائری / طواف ابابیل بر گرد خانه خدا و دست ایستاده یکی از سپاهیان ابرهه پس از هلاکت، تدبیر تصویری زیبای سازندگان است اما نمای بسته ابابیل و نمای باز پایانی هلاکت سپاه ابرهه نشان می دهد که جلوه های ویژه در این سطح فیلمسازی هم اگرچه به خوبی در فیلم نمود دارد گاهی دچار کاستی می شود.

فیلم سینمایی «محمد رسول الله» بدون تیتراژ آغاز می شود و سکانس طلوع خورشید در افتتاحیه فیلم عالی است، به ویژه آنکه این سکانس در پایان فیلم، مکمل لازم خود را با طلوع ماه پیدا می کند؛ اگرچه بهتر می بود ورود دستان پیامبر (ص) در آب، با گسترش نور ماه در آب همراه می شد و سپس فیلم به پایان می رسید.  

نخستین ضعف فیلم با ورود بازیگر نقش حمزه مشاهده می شود. بدیهی است مخاطبان سینما که چهره آنتونی کوئین را در فیلم محمد (رسول الله) ساخته مصطفی عقاد به یاد دارند، چهره ای را با مختصات متفاوت و حتی کاریزماتیک تر، انتظار می کشیدند؛ اما متاسفانه این اتفاق نیفتاده است. 

باید گفت سختی های فراوان مسلمانان در شعب، در فیلم در نیامده و جز چند صحنه محدود مانند: کلوزآپ کودکان شعب، مورد خاص دیگری که چشمگیر باشد، مشاهده نمی شود اما  اعجاز تصویری فیلم با نمایش سپاه ابرهه آغاز می شود و دیالوگ های به یاد ماندنی عبدالمطلب و ابرهه و عبارت «انا رب الابل و للبیت رب ان شاء یحفظه و یمنعه»، از زبان عبدالمطلب، گوش نواز است.

 همچنین طواف ابابیل بر گرد خانه خدا و دست ایستاده یکی از سپاهیان ابرهه پس از هلاکت، تدبیر تصویری زیبای سازندگان است اما نمای بسته ابابیل و نمای باز پایانی هلاکت سپاه ابرهه نشان می دهد که جلوه های ویژه در این سطح فیلمسازی هم اگرچه به خوبی در فیلم نمود دارد گاهی دچار کاستی می شود.

فرو ریختن بت ها، گسترش نور در جبل فاران و روشن ساختن منطقه وسیعی از مکه و اطراف آن در زمان تولد حضرت حبیب الله، به خوبی در فیلم نشسته است، اگرچه انتظار می رفت حداقل برخی موارد دیگر اتفاق افتاده در زمان طلوع وجودی حضرت، مانند فرو ریختن کنگره هایی از ایوان کسری، خاموش شدن برخی آتشکده ها، فرو نشستن برخی دریاچه ها و یا سرنگون شدن تخت سلطنتی برخی پادشاهان نیز در فیلم رویت می شد.

 همچنین معجزات کودکی پیامبر مانند: مُهر نبوت بر شانه ایشان، گریه نکردن در نوزادی، جاری شدن شیر در سینه  راست حلیمه، بهبودی بیماری حلیمه و یا حضور همیشگی ابری بر بالای سر حضرت جهت جلوگیری از گرمای آفتاب، همگی در فیلم مشاهده می شود و البته مشخص نیست چرا موارد دیگری مانند بیان حضرت آمنه در اینکه در زمان بارداری، حاملگی را احساس نمی کرده و از سنگینی رنج نمی برده یا اینکه مردم از گهواره حضرت، تسبیح و حمد و ثنای الهی می شنیدند، در فیلم دیده نمی شود.

در مورد سکانس بیعت مردم با حضرت و دست گذاشتن آن ها در آب، به نظر می رسد که ترکیبی از دست مردان و زنان دیده می شود در حالیکه در آن زمان، ظاهرا فقط زنان برای بیعت دست در آب می گذاشتند. همچنین شنیدن مکرر نام عبدالمطلب از زبان شخصیت های مختلف فیلم به دو شیوه عبدالمطّلب و عبدالمطلّب (یکی به تشدید طا و دیگری به تشدید لام)، برای چنین فیلمی و در این سطح تولید، پسندیده نیست.

 در دو بخش از فیلم، نوای آیات ملکوتی قرآن شنیده می شود؛ یکی مربوط به سوره  فیل است که با توجه به روایت موجود درباره همراهی سوره های فیل و قریش و البته تناسب محتوای سوره  قریش با فیلم، راهکار مناسب می توانست تلاوت هر دو سوره باشد. دیگری نیز مربوط به پایان بندی فیلم است که سه آیه  شریفه  ۶۴ آل عمران، ۲۵۶ بقره و ۸ مائده شنیده می شود که اینجا هم به نظر می رسد بسنده شدن به آیه  شریفه  ۶۴ آل عمران، کفایت می کرد؛ چرا که آیات متعددی هست که می تواند در اینجا شنیده شود؛ اما مهم ترین آیه، همان آیه  مورد اشاره است؛ البته در صحنه های متعددی هم، بیان سینمایی، جایگزین تلاوت آیات شده و به خوبی در فیلم نشسته است که از آن جمله می توان به برداشتن بند و زنجیرها از گردن افراد توسط پیامبر (... و یضع عنهم اصرهم و الاغلال التی کانت علیهم ... / اعراف ۱۵۷) یا ورود عبدالمطلب به خانه نورانی آمنه در زمان تولد حضرت (... فاخلع نعلیک ... / طه ۱۲) اشاره کرد.

 عدم استفاده از نور برای چهره مبارک پیامبر (ص)، تدبیر ویژه و سینمایی سازندگان اثر است که متاسفانه در دو صحنه از صحنه های پایانی، از نور استفاده می شود که عملاً دلیل آن مشخص نیست و تدبیر درست انجام شده را زیر سوال می برد.  تدبیر درست فیلمنامه درباره سرنوشت ساموئل یهودی و همین طور استفاده از عنوان «پدر ایمان» برای حضرت ابراهیم، همگی در راستای تقریب ادیان الهی است که به درستی در فیلم مشاهده می شود.

در مورد بازیگران هم می توان گفت بازی ها در مجموع یکدست نیست؛ چرا که مجموع بازیگران زن، موفق تر از بازیگران مرد هستند و باید گفت بازی علیرضا شجاع نوری و ساره بیات در بین همه بازیگران، مثال زدنی است.

فیلم حجم موسیقی فراوانی دارد که در مجموع موفق نشان می دهد، اگرچه استفاده از لحن هندی در موسیقی تیتراژ پایانی، تعجب برانگیز است.

فیلم سینمایی «محمد رسول الله» سکانس های به یاد ماندنی متعددی دارد که در صدر آن ها می توان به تولد محمد (ص)، قبول سینه حلیمه توسط محمد (ص)، خداحافظی محمد (ص) از حلیمه، سفر آمنه و محمد (ص) به یثرب، مرگ عبدالمطلب، خشم و آرامش دریا در بازگشت کاروان تجاری ابوطالب و سکانس مثال زدنی زنده به گور کردن دختران اشاره کرد.

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.