ادامه پخش تیزر از شبکه ماهواره‌ای «جم» باعث شد روز گذشته مدیران سینمایی درباره نحوه برخورد با متخلفان به شور و تبادل نظر بنشینند، اقدامی که برای پیشگیری از ارجاع تخلفات به قوه قضائیه منطقی به نظر می‌رسد. اگر دست‌اندرکاران سینما به این نتیجه رسیده‌اند که پیش از ورود قضایی و پرونده‌سازی برای سینما بهتر است خود آنها سازوکارها و مقرراتی را برای ممانعت از پخش تیزرهای سینمایی شکل بدهند، امر پسندیده و بجایی قلمداد می‌شود، اما آیا واقعاً از دل چنین نشست‌هایی خروجی به درد بخوری بیرون می‌آید؟

خروجی جلسه مدیران سینمایی چیست؟
در جلسه‌ای که روز گذشته به منظور بررسی و تصمیم‌گیری درباره ابعاد پخش تیزرهای تبلیغاتی فیلم‌های سینمایی برگزار شد، ایوبی رئیس سازمان سینمایی، حبیب ایل‌بیگی معاون ارزشیابی و نظارت سازمان ، منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما، مهرداد فرید دبیر شورای عالی تهیه‌کنندگان، علی سرتیپی رئیس کانون پخش‌کنندگان سینمای ایران و محمدرضا فرجی، مدیرکل سینمای حرفه‌ای در محل سازمان سینمایی حضور داشتند و از اکثریت سینماگران کشور به خاطر حفظ و صیانت از اعتبار سینمای ملی و توجه به خطوط قرمز در عرصه تبلیغ فیلم‌های سینمایی تشکر و بر ضرورت رعایت قانون و خطوط قرمز نظام و ضرورت برخورد با کسانی که به گفته آنها مصالح کلی سینما را در نظر نمی‌گیرند، تأکید کردند و ضرورت اقدامات مؤثر برای تبلیغ مناسب را یادآور شدند. در این جلسه مقرر شده سازمان سینمایی برای استفاده بهینه از ظرفیت‌های ملی، سازمان صداوسیما و شهرداری‌ها برای در اختیار گذاردن فضای مناسب تبلیغی تلاش کنند. ظاهراً از دل جلسه روز گذشته مدیران سینمایی کشور چیزی جز بیانیه‌ای شامل تمجید و تهدید بیرون نیامده است و به نظر نمی‌رسد جلساتی از این دست که با دستور کار معین شکل نمی‌گیرد، دردی از معضل و مناقشه پخش تیزرها از شبکه‌های ماهواره‌ای دوا کند.

ما خودمان شاکی هستیم!
مسئله‌ای که درباره پخش تیزرها از شبکه‌های ماهواره‌ای وجود دارد، این است که به محض این اتفاق پخش‌کننده‌ها واکنش نشان می‌دهند و این اقدام را محکوم و حتی تهدید به شکایت می‌کنند. برای مثال در تازه‌ترین مورد پخش‌کننده فیلم مشکل گیتی با صدور بیانیه‌ای عنوان کرده: «رسانه فیلمسازان همواره کوشیده شرایط تبلیغات محصولات خود را در رسانه‌های مجاز فراهم آورد، اما بعضاً دیده شده برخی شبکه‌های ماهواره‌ای به‌طور خودسرانه به پخش آن دسته از تیزرهای فیلم «مشکل گیتی»‌پرداخته‌اند که در فضای مجازی منتشر شده است. ضمن محکوم کردن تمامی شبکه‌های ماهواره‌ای که به پخش تیزر این فیلم پرداخته‌اند، حق شکایت از این شبکه‌ها را برای خود محفوظ می‌دانیم و به آنها توصیه اکید می‌کنیم از پخش تیزر این فیلم جلوگیری کنند.»
غلامرضا موسوی، تهیه‌کننده فیلم «خشکسالی و دروغ» نیز چندی پیش اعلام کرده بود: «پیش از اینکه از سازمان سینمایی تذکر بدهند، نامه‌ای به معاون محترم دادستان و قاضی نوشته‌ام و در آن اعلام کرده‌ام که از شبکه جم به خاطر پخش آگهی فیلم «خشکسالی و دروغ» شکایت دارم.

از چه کسی باید شکایت کرد؟
سؤالی که مطرح می‌شود این است که شکایت از شبکه‌های ماهواره‌ای از چه طریقی انجام می‌شود و آیا پشت این ادعا منطقی هم وجود دارد یا اینکه باید صدور چنین بیانیه‌هایی را تنها یک شو رسانه‌ای برای در امان بودن از اقدامات قضایی قلمداد کرد. این سکه روی دیگری هم دارد و آن اینکه اگر واقعاً یک شبکه ماهواره‌ای بدون اطلاع پخش‌کننده اقدام به پخش تیزر تبلیغاتی یک فیلم کند، واقعاً از چه طریقی می‌توان ثابت کرد که تهیه‌کننده بی‌گناه است و جرمی مرتکب نشده است.

تیزرها از داخل کشور سفارش داده می‌شود
اخیراً هرمز سیرتی یکی از بازیگرانی که به دلیل سرخوردگی از ادامه کار با شبکه جم انصراف داده و به کشور بازگشته از این سخن گفته که «تیزرهای فیلم‌های سینمایی که در شبکه جم به نمایش درمی‌آید، بی‌بروبرگرد از داخل کشور و با اطلاع سازندگان آثار پخش می‌شود و نمونه تبلیغاتی فیلم‌ها را از اینجا برای مدیران این شبکه می‌فرستند. هر کس به جز این می‌گوید، دروغ است. مگر می‌شود بدون اطلاع آنها این کار انجام شود؟ پیدا کردن سرمنشأ این ارتباط هم اصلاً کار سختی نیست و می‌توان با رد حساب بانکی و جابه‌جایی پول تبلیغات و این آگهی‌ها به آن پی برد و با متخلفان در این زمینه برخورد کرد.»

اما این مسئله همواره از سوی پخش‌کننده‌ها با قاطعیت رد شده است. غلامرضا موسوی، تهیه‌کننده و رئیس شورای عالی تهیه‌کنندگان چندی قبل در این‌باره گفته بود: «من به آقای منصوری، معاون دادستان و قاضی پرونده ارجاع شده و تأکید کردم که ما خودمان شاکی هستیم، بنابراین قوه‌قضائیه به ما بگوید چه کنیم تا همان کار را انجام دهیم؟! البته واقعیت این است که باید به این وضعیت رسیدگی دقیق‌تری شود ولی حداقل درباره خودمان می‌دانم که از سوی سازندگان و دست‌اندرکاران پخش این فیلم، تیزری برای تبلیغ به شبکه‌های ماهواره‌ای داده نشده و اگر کسی خلاف این را ثابت کرد، تبعاتش را می‌پردازم.»

حال باید قوه قضائیه برای اثبات ادعای خود سندی ارائه دهد و صرفاً پخش تیزر از شبکه‌های ماهواره‌ای منجر به توقیف فیلم‌ها نشود اما به نظر می‌رسد به لحاظ حقوقی اثبات جرم به ادله و اسناد محکمه‌پسندتری نیاز دارد و قوه قضائیه برای اثبات جرم در این‌باره اقدام کند در غیر این‌صورت می‌تواند منجر به ادامه پیدا کردن پخش تیزرها در شبکه‌های ماهواره‌ای شود؛ چرخه‌ای که ظاهراً انتهای آن اعلام برائت پخش‌کننده‌های فیلم و صدور بیانیه است.