به گزارش سینماپرس، کارگاه «تهیه و تولید فیلم» ویژه هنرجویان بخش «دارالفنون» سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر صبح امروز دوشنبه ۲ اردیبهشت با حضور منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما و تهیه کننده سینما در سالن شماره چهار پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.
مازیار میری مدیر «دارالفنون» در ابتدای این نشست اعلام کرد: بعد از اعلام اسامی هنرجویان برگزیده از سوی خانم نغمه ثمینی و آقای مهران کاشانی، افراد برگزیده باید ساعت ۸ صبح فردا در پردیس چارسو حضور داشته باشند.
وی با اشاره به کارگاه «تهیه و تولید فیلم» با حضور منوچهر شاهسواری گفت: امروز در خدمت هنرمندی هستیم که جدا از این که مدیرعامل خانه سینما است، شخصیتی دارد که همه ما از او چیز یاد می گیریم و معاشرت با او آموزنده است.
سینما امری جمعی است
منوچهر شاهسواری با اشاره به چند نکته به صورت پیش فرض بیان کرد: ابتدا باید روی چند نکته به عنوان پیش فرض توافق کنیم؛ یکی این که سینما و تولید در سینما امری جمعی است که این تولید جمعی نیازمند جذب مخاطب است.
وی افزود: اگر به تاریخ نگاهی بیندازیم، خواهیم دید که تا پیش از اختراع سینما و رونق آن، مجموعه آثاری که می توانستید در حوزه فرهنگ هنر و سرگرمی به آن توجه کنید، عموما کارهای فردی بوده است، اما اکنون در سینما، اجزای تشکیل دهنده آن شامل بازیگر، صحنه، فیلمبردار و... در برقراری ارتباط با مخاطب نقش اساسی دارند و این دو نکته به ما می گوید که اهمیت نقش تهیه کننده در تولید یک اثر سینمایی از کجا ناشی می شود.
تهیه کننده فیلم «مزارشریف» با بیان این که سینما در بدو تاسیس خود امری تکنیکال و صنعتی بوده است، یادآور شد: اولین کسانی که از سینما به عنوان امر عمومی بهره بردند، تاجرها بودند یعنی صنعت گران، دوربین، لنز و تجهیزات را ساختند و بازار آن برای اولین بار توسط تاجران کشف و عمومی شد.
این تهیه کننده سینما با اشاره به اهمیت سه ضلع صنعت، تجارت و خلاقیت در سینما بیان کرد: کمتر پدیده ای در جهان معاصر می توان یافت که ترکیبی از صنعت، تجارت و خلاقیت باشد و من معتقدم که در سینما با یک قدرت نیز روبرو هستیم.
وی تاکید کرد: سینما هم صنعت هم تجارت و هم خلاقیت است اما درباره قدرت بودن آن نیز تردید نکنید. وقتی درباره قدرت حرف می زنیم، درباره یک مخاطب عظیم با تاثیرگذاری جهانی حرف می زنیم. میل قدرت به گسترش است و هیچ قدرتی در جهان در یک نقطه ثابت نیست و به طور مداوم توسعه می یابد چراکه می خواهد کشف و فتح کند و اینها در مجموع یک زبان واحد به دست می دهد.
شاهسواری با بیان این که در سینما بومی گرایی وجود ندارد، اظهار کرد: حسی که شما از یک فیلم ساخت کره بدون زیرنویس دارید با توجه به شناختی که از دوربین، کلوزآپ، لانگ شات و دیگر اصطلاحات سینمایی دارید با اختلاف بسیار کمی همان چیزی است که یک کره ای از این فیلم خواهد داشت.
شاهسواری با تاکید بر این که قدرت سینما را دست کم نگیرید، ادامه داد: مهمترین کسی که درتولید اثر سینمایی باید فهم این قدرت را داشته باشد، تهیه کننده و تولیدکننده است.
وی در ادامه به لزوم تغییر کلیشه ها در سینما اشاره کرد و افزود: اگرشیوه های تولید را تغییر ندهید ممکن است دیگر مشتری نداشته باشید بنابراین اگر آمادگی ذهنی مطالعاتی و تحقیقاتی برای تغییر شیوه های تولید، متناسب با زمان ومکانی که در آن زندگی می کنید، پیدا نکنید شکست شما اجباری است.
تسلط به شیوه های تولید و تسلط به مذاکره خصلت های تهیه کننده است
تهیه کننده سریال «درپناه تو» مداومت، طمانینه و مطلق گرا نبودن را از جمله خصلت های یک تهیه کننده برشمرد و یادآور شد: تهیه کننده باید فن گفتگو، مذاکره، اقناع کردن و اقناع شدن را داشته باشد.
وی در ادامه دو خصلت ماهیتی تهیه کننده را پیگیری و تسلط به شیوه های تازه تولید و تسلط به فن گفتگو و مذاکرات ذکر کرد و ادامه داد: باید به این نکته که شیوه های تولید دائماً در حال تغییر است، باور داشته باشید.
شاهسواری همچنین به انتخاب های مکرر یک تهیه کننده در سینما اشاره کرد و گفت: تهیه کننده دائما با معیار انتخاب سروکار دارد و این نشان می دهد که امر مطلقی نیست. مطلق گرایی در سینما در همه وجوه آن یک سم خطرناک است و در تهیه کنندگی علاوه بر سم بودن موجب شکست هم می شود.
توجه نکردن به بازار در تولید یک فیلم، شکست را حتمی می کند
مدیرعامل خانه سینما به اهمیت یافتن بازار برای فیلم تاکید کرد و گفت: یک نکته کلیدی و غیرقابل تغییر در حوزه تولید این است که هر تولیدکننده ای که نتواند تشخیص دهد، فیلمش برای چه بازاری تهیه شده است، دچار شکست خواهد شد و این یک اشکال در تولید فیلم است.
وی با اشاره به تفاوت بازار با مخاطب یادآور شد: باید یاد بگیریم به عنوان فیلمساز که مخاطب گوناگون نداریم بلکه مخاطبانی با نیازهای متفاوت داریم.
وی در ادامه از نویسنده، کارگردان و تهیه کننده به عنوان سه ضلع مهم در شکل گیری یک فیلم یاد کرد و افزود: نویسنده، کارگردان و تهیه کننده اضلاع مرکزی تولید یک اثر سینمایی هستند و اگر اینها نباشند، به دیگران نیز میدان بازی داده نمی شود. این سه ضلع با محوریت تهیه کننده باید به این فهم برسند که ما مخاطبان عام و خاص برای یک فیلم نداریم بلکه مخاطبانی ثابت یا نیازهای متفاوت داریم که برای این نیازهای متفاوت باید فیلم ساخته شود و شناخت این نیازهای متفاوت مخاطبان ثابت راز سینماست.
تهیه کننده فیلم «مخمصه» در بخش دیگری از سخنانش به لزوم توجه به بازگشت سرمایه در تولید فیلم اشاره کرد و گفت: اولین نکته شما باید همین باشد که فیلم می سازید چون شغل و علاقه شماست ولی باید از آن پول هم دربیاورید ولی اگر مبنا را فقط بازگشت سرمایه در نظر بگیریم، با شکست مواجه می شوید.
ترس از کلیشه ها نداشته باشید، از ماندن در کلیشه ها باید ترسید
وی در ادامه درباره کلیشه در سینما اینگونه سخن گفت: ما تهیه کننده ها با امر کلیشه بودن فیلمنامه ها بسیار مواجه می شویم ولی واقعیت تجاری و صنعتی سینما حکم می کند که از کلیشه های موفق استفاده کنیم. کلیشه ها احساس راحتی به ما می دهند یعنی قرار نیست چیری را کشف و خلق کنیم بلکه قرار است بر اساس نیازمان امری را سامان دهیم، اما باید توجه داشته باشیم که کلیشه ها عمر کوتاهی دارند واشکال کار این جاست که عمر یک کلیشه تمام شده باشد اما شما همچنان به آن پایبند باشید.
تهیه کننده سریال «جاده» افزود: در تهیه کنندگی، ایجاد کلیشه های نو از خلاقیت های تولید است به طور مثال فیلم های رزمی در دهه هفتاد میلادی مد و کلیشه شد اما این کلیشه تقریبا عمرش زمانی به سر آمد که عملیات فیزیکی این افراد تحت فشار تکنولوژی جدید که خلق حیرت می کردند، از دست رفت.
وی افزود: کلیشه ها به شکل های مختلف و با خلاقیت های مختلف بازتولید می شوند، بنابراین از کلیشه نترسید بلکه از ماندن در کلیشه بترسید.
شاهسواری در ادامه سخنانش به مراحل مختلف در تهیه کنندگی اشاره کرد و گفت: چیز دیگری که در امر تهیه کنندگی بسیار مهم است اینکه ما با یک مرحله ای مواجه ایم که اطمینان خاطر داریم کار ما موفق خواهد بود. مرحله دیگری هست که ریسک عقلی داریم و می دانیم ریسک است اما به میزان ریسک آن می توانیم ایجاد تناسب کنیم که ریسک به سمت منفی نرود. یک مرحله دیگری هست به نام نبود اطمینان که دو راه بیشتر ندارید یا توقف کنید یا این که بروید و در یک موقعیت امن کار را انجام دهید و در این مرحله سوم بود که کمپانی های بزرگ فیلمسازی برای موقعیت های پرریسک شکل گرفتند. در این مرحله سوم تولیدکنندگان در قالب کمپانی های بزرگ از حمایت عام برخوردار می شوند و این بخشی از ضمانت برای حرکت در این مسیر پرابهام است و من هر سه روش را امتحان کرده ام.
اهمیت قرار گرفتن یک تهیه کننده در مدار
این تهیه کننده به موضوع لزومِ در مدار قرار گرفتن یک تهیه کننده اشاره و تصریح کرد: شما در دوران رشد حرفه ای خود با این مساله مواجه می شوید که باید تلاش کنید تا به سرعت در مدار درست قرار بگیرید چراکه دوران رشد شما دائمی نیست و باید سریع در مدار قرار بگیرید تا بتوانید به حرکت دوار و آرام خود به میزان توانایی خود ادامه دهید.
وی از کلینت ایستوود به عنوان کسی که در مدار قرار گرفته است، یاد کرد و افزود: برخی همکاران ما در سینمای ایران یا جهان هیچ گاه در مدار قرار نگرفتند و تصور می کنند مقصر دیگران هستند.
مدیرعامل خانه سینما با بیان این که در رشته تهیه کنندگی، فضای آموزش آکادمیک نداریم، بیان کرد: تهیه کنندگی برای من یک انتخاب بود، با آن که در رشته دیگری از سینما تحصیل کرده بودم، دوست داشتم که در حوزه تهیه کنندگی و تولید فیلم که وسعت بسیاری دارد و کمتر به آن توجه شده است، فعالیت کنم.
وی در خاتمه سخنانش به لزوم مخاطب شناسی، تسلط به ادبیات، جامعه شناسی، روان شناسی، خواندن متن های سینمایی در راستای تهیه و تولید فیلم تاکید کرد.
ادامه این نشست به پرسش و پاسخ با هنرجویان اختصاص یافت.
وی در پاسخ به هنرجویی که درباره ساخت فیلمی با موضوع دغدغه های شخصی خود سوال کرد، جواب داد: گاهی دغدغه ای دارید که نمی توانید کار دیگری بکنید، اما باید یاد بگیرید که بروید و کار دیگری بکنید. این همان مطلق گرایی است که خودتان را در بن بست قرار می دهید و باید از آن خلاص شوید.
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره توجه تهیه کنندگان به فیلم های بفروش و بی توجهی به دغدغه های فیلمسازان جوان پاسخ داد: این طبیعت بازار است که تعیین کننده آن مخاطب است. فیلم های بسیاری در طول سال در دنیا ساخته می شود که تعداد معدودی امکان دریافت جایزه را پیدا می کنند ولی باید توجه داشته باشید که موفقیت امر مداوم تکرار شونده نیست و اگر هم باشد دوره زمانی دارد.
شاهسواری به لزوم هماهنگ شدن همگام با تغییرات در سینما یادآور شد: برخلاف دهه ۷۰ میلادی که ستارگان سینما حدود بیست سال ستاره سینما باقی می ماندند، عمر ستاره های سینما در دوره معاصر بسیار کوتاه شده است بنابراین لازم است که خودتان را با این تغییرات هماهنگ کنید و اگر نکنید از مدار خارج شده اید.
وی تاکید کرد: همه ما جرج لوکاس و اسپیلبرگ نخواهیم شد بنابراین از خودتان توقعات غیرطبیعی نداشته باشید ولی بیشتر مطالعه کنید، فیلم ببینید و قصه های سینما را یاد بگیرید.
شاهسواری در بخش پایانی سخنانش به فقدان سازمان های تولیدی در بخش خصوصی که همان کمپانی های فیلمسای هستند، در ایران اشاره کرد و گفت: سینمای ایران چاره ای ندارد و باید به این سمت برود.
در پایان این کارگاه، مازیار میری لوح تقدیری را تقدیم منوچهر شاهسواری کرد و عکس یادگاری همراه با هنرجویان بخش دارالفنون ثبت شد.
آدرس سایت رسمی جشنواره Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Info@Fajriff.com است.
سیوهفتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر از ۱۸ تا ۲۶ آوریل ۲۰۱۹ (۲۹ فروردین تا ۶ اردیبهشت ۱۳۹۸) به دبیری رضا میرکریمی در تهران در حال برگزاری است.
ارسال نظر