به گزارش سینماپرس، اول فروردین ۱۳۹۹ و شهادت امام موسی کاظم(ع) مصادف شده است. در تلویزیون و سینما و آثار نمایشی‌مان فقط سکانسی در سریال "ولایت عشق" به یاد دارم که احمد نجفی را در نقش هارون‌الرشید به یاد می‌آورد و زمانه شهادت امام موسی بن جعفر(ع) را دقایقی به تصویر کشید؛ این امام معصوم نه صاحب انیمیشن، نه سریال و نه فیلمی دیگر است و به تعبیر کارشناس مذهبی تلویزیون در این زمینه بسیار کم‌کاری کرده‌ایم. از طرفی به بهانه "کرونا" اصرار داریم که همه تلویزیون را درگیر مباحث سرگرمی و نشاط کنیم و از بقیه موارد و خوراک‌هایی که بیننده نیاز دارد به سمت ذائقه‌سازی کاملاً سرگرم‌کننده برویم.  

تصویرسازی درباره اولیای دین در سیمای جمهوری اسلامی، از توازن و تعادل منطقی به دور مانده است و بروز چنین موضوعی در ۴۰ سال و اندی از استقرار نظام اسلامی در این سرزمین، پسندیده نیست و نیازمند بازنگری جدی در ابعاد مختلف است. در زمینه آثار نمایشی دینی و مذهبی، سریال‌های "امام علی(ع) " و "مختارنامه" از داود میرباقری و "یوسف پیامبر" از شاخص‌ترین آثار در این حوزه است که بعضاً به دفعات بسیار زیاد، تکرار و به شکل‌های مختلف پخش شده است و از جهت ماندگاری، "مختارنامه" و "یوسف پیامبر" حتی در سطح کشورهای منطقه به‌عنوان اثری تصویری و شاید بتوان گفت تهاجمی نسبت به دشمنان دین، قلمداد شده و نوعی قهرمان دینی برای پیروان دین اسلام و به‌خصوص شیعیان در کشاکش مبارزات سال‌های اخیرشان بوده است.

چرا با توجه به تأثیرگذاری آثار دینی و مذهبی کمتر به سراغ ساخت‌شان می‌رویم؟ شاید جواب بیاید که ساخت این نوع کارها هزینه‌بر و زمان‌بر است اما می‌توانیم با نساختن کارهای غیرتأثیرگذار، بودجه این مجموعه‌ها را تأمین کنیم. شناخت امام موسی کاظم(ع) نیاز به سریال‌سازی، فیلمسازی و حتی انیمیشن‌سازی دارد که اقشار مختلف خصوصاً کودکان این امام معصوم را بیشتر بشناسند.

فقدان سریال در حوزه شخصیت‌های دینی‌مان در دنیای تصویرسازی و ایده‌یابی غالب غربی و آکنده از نوعی لائیسم، فقط به موضوع توسعه اندیشه شیعی و فراتر از آن، یافتن نقاط صحیح مورد توافق همه فرق اسلامی از زندگی پیامبر(ص) در دنیای امروز آسیب می‌زند؛ به این نکته باید دقت بیشتر کرد.

به همین بهانه سراغ حجت‌الاسلام محمد سعیدی آریا کارشناس دینی و مذهبی تلویزیون رفتیم و با او همکلام شدیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید: 

حجت‌الاسلام سعیدی آریا درباره کم‌کاری در ساخت سریال، برنامه و حتی انیمیشن برای معرفی بهتر امام موسی کاظم(ع) به خبرنگار خبرگزاری تسنیم،   گفت: ما یک شعائر دینی داریم که تعظیم این شعائر جزو واجبات است؛ مثل اذان گفتن در بالای مأذن، و عزاداری برای حضرت اباعبدالله الحسین(ع). این شعارهای دینی، دین ما را نگه می‌دارد؛  پیاده کردن این شعائر جزو واجبات است ما یک سلیقه  دینی داریم. مثلاً درختکاری خودش مستحب است، اما اینکه روزی در آخرین روز سال را به عنوان روز درختکاری نامگذاری کردیم سلیقه دینی است که خودش این فرهنگ درست را ترویج می‌دهد.  مثلاً مخاطب ما امروز از طریق کارتون و انیمیشن‌سازی، می‌توانند کودکان را جذب کنند؛ چقدر خوب است ما در این زمینه کار داشته باشیم و  به این سبک حضرات معصومین را معرفی کنیم.

وی افزود: سریال یوسف پیامبر(ع) باعث شد بسیاری از افراد با زندگی ایشان آشنا شوند؛ شاید تا قبل از این سریال سؤال می‌کردند بیشتر از دو دقیقه پاسخی نداشتیم و این اثر نمایشی خیلی از نکات را به سمع و نظر مخاطبین و مردم جهان رساند.  متأسفانه راجع به حضرات معصومین در ساخت سریال و انیمیشن برای کودکان کم‌کاری کردیم. راجع به موضوع جنگ جهانی جستجو کند شاید صدها فیلم و سریال به زبان‌های مختلف پیدا کنید اما درباره امام کاظم چند فیلم و سریال داریم؟ آیا نیاز به شناخت حضرات ائمه معصومین نداریم  و کسی نباید در این زمینه گام بردارد؟

این کارشناس دینی و مذهبی تلویزیون در پاسخ به این سؤال که مخاطب ما به سرگرمی و نشاط و سریال‌ها و برنامه‌هایی از این دست نیاز دارد که در خانه بماند اما از دعا و مناجات و برنامه‌ای که موعظه‌های دینی و قرآنی به جامعه القاء کند نباید غافل شویم، چرا این توازن آموزش و پرورش و سرگرمی و تفریح در صداوسیما و رسانه‌های دیگر رعایت نمی‌شود، خاطرنشان کرد:  اینکه مخاطب سرگرمی و نشاط نیاز دارد درست است اما ذائقه در مخاطب هم مهم است. شما توجه کنید که در مدرسه ذائقه بچه‌ها و تعریفی که از مدرسه دارند نباید شهربازی باشد و همه اوقاتشان به زنگ تفریح سپری شود. آن وقت دیگر کلاس برایشان سخت می‌شود. زیرا هدف مدرسه آمدن چیز دیگری است و باید بدانند مدرسه برای آموزش و تحصیل است. زنگ تفریح کاربردش این است خستگی را از بین ببرد. در این صورت هم زنگ تفریح شیرین می‌شود و هم کلاس جدی گرفته می‌شود. اگر خدایی ناکرده رادیو و تلویزیون و رسانه به این سمت برود که صرفاً به سرگرمی و نشاط تبدیل شود  خاصیت ذائقه مخاطب را از بین برده‌ایم.

وی تأکید کرد: این مسئله مهم است؛  فرمایش حضرت امام(ره) که فرمودند صداوسیما دانشگاه است. هر دو را نیاز داریم هم آموزش و کلاس  و هم زنگ تفریح و سرگرمی؛ اما نسبت زمان را نگاه کنید هدف اصلی را نگاه کنید. متأسفانه جایی که هدف سرگرمی شد و هدف نشاط به این معنای بذله‌گویی وشاید برخی از این مواقع سخیف‌تر شود و ذائقه مخاطب را تغییر دهیم و نگاهش به تصویر از مدرسه شهربازی بشود. در واقع صداوسیما را به چشمِ دانشگاه نبیند و دنبال جایی باشد که فقط سرگرمش کند،   آن وقت کسانی که در این زمینه سرگرمی قوی و زنگ تفریح  جالب‌تر و بهتری تعریف کنند، برنده‌ترند.

حجت‌الاسلام سعیدی‌آریا تصریح کرد: اگر رادیو و تلویزیون بخواهد دانشگاه باشد منبع تغذیه معارف آن کجاست؟   این استاد از کجا تغذیه می‌شود به غیر از کلام و معارف اهل‌بیت (علیهم‌السلام) است. لذا برنامه‌ها و آثار معارفی نمایشی دینی و قرآنی اگر با سلیقه مطرح بشود بسیار جای خودش را می‌گیرد. می‌توانیم ذائقه مخاطب را تغییر دهیم؛ او را از مسخره کردن و از دم دستی‌بودن و حتی ابتذال  به سمتی سوق دهیم که پای تلویزیون می‌نشیند و دوست داشته باشد چیزی را یاد بگیرد و پاسخ سؤال‌هایش را بگیرد. ان‌شاءالله خداوند توفیق این را بدهد معارف دینی اولویت اول‌مان باشد و نگاه‌مان به رسانه آموزشی باشد. اگر این نگاه و سلیقه سرگرمی شد بحث فرق می‌کند و نگاه‌مان نسبت به هدف‌مان چیز دیگری می‌سازد؛ امیدوارم  صداوسیما و رسانه‌های ما دانشگاه باشند.  

این کارشناس دینی و مذهبی تلویزیون در پاسخ به این سؤال که صداوسیما در سال ۱۳۹۹ برای ارتقاء سطح معنوی سریال‌ها و توجه در برنامه‌هایش چه اقداماتی را در دستور کارش داشته باشد، گفت:  اینکه من سریالی بسازم دو نفر در آن چادری باشند و نماز بخوانند، یکسری حرکت‌های دینی داشته باشند اما هدفی که سریال دنبال می‌کند هدف آلوده و دنیاپرستی در آن تبلیغ شود و دل من با شخصیت منفی آن سریال گره بخورد. کسانی که می‌خواهند برنامه‌سازی و سریال‌سازی کنند باید دغدغه برنامه‌سازی و سریال‌سازی دینی را داشته باشند. یعنی باید دلشان مثل آن هیئت‌دار نوجوان  و جوان بسوزد که وضعیت مالی خوبی ندارد اما دغدغه‌اش امام حسین(ع) است. در مسئله برنامه‌سازی  کسی دغدغه داشته باشد آن‌وقت باید به مضامین و محتوا و کیفیت‌ها نگاه کرد.  کاش صداوسیما به فکر تربیت برنامه‌ساز باشد!  ممکن است امروز نباشد و چندین سال جواب بدهد. ما برای عملیات فرهنگی‌مان نیاز به سربازسازی داریم آنقدر گیر کردیم که آنقدر دغدغه نداریم در نیت‌ها و زیرساخت‌ها؛ خداوند این توفیق را بدهد که در سال ۱۳۹۹ دغدغه‌مان قوی‌تر باشد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: یکی از نکاتی که حضرات اهل‌بیت توصیه کردند صبر بر بلا و توصیه صبر به دیگران است. این روزها که بیشتر خانه‌ایم خوش‌اخلاق باشیم. پدران و مادرانی که اعتراض داشتند به خاطر مشغله فرزندان‌شان را نمی‌بینند حالا کنارشان باشند و اخلاق حسنه را رواج بدهند. در امروزِ امام کاظم(ع)، کظم غیظ و صبوری را از ایشان یاد بگیریم و ترویج کنیم. صف ویژه‌ای که امام معصوم داشتند.   دین ما برای همه مشکلات راهکار گذاشته است  و بخاطر مشکلات ناشی از این بلا و بیماری،  ناشکر نشویم؛ این اتفاق و ابتلا و بیماری، امتحان است. آن‌هایی که صبر کردند ارتقاء درجه دارند. اما آنهایی که ناشکری کردند و ناموالاتی کردند روسیاهی‌اش می‌ماند.

*تسنیم