به گزارش سینماپرس، اگر کلیدواژه‌های تاثیر کرونا بر اقتصاد فرهنگ و هنر را به انگلیسی در اینترنت جست‌وجو کنید، خواهید دید که برای این موضوع حتی صفحه ویکی‌پدیا به دو زبان انگلیسی و فرانسوی هم ایجاد شده و در آن اوضاع مشاغل فرهنگ و هنر بسیاری از کشورهای جهان در دوره شیوع کرونا، فهرست شده است. در مقدمه این صفحه آمده است: «سازمان‌های بخش فرهنگ و هنر تلاش کرده‌اند تا از رسالت‌شان (غالباً با بودجه عمومی) در تأمین دسترسی به میراث فرهنگی برای جامعه حمایت و در عین حال امنیت کارمندان، مجموعه‌ها و عموم مردم را در این بخش حفظ کنند. این در حالی است که از پایان ناشناخته تغییرات غیرمنتظره در مدل کسب‌وکار خود هیچ اطلاعی ندارند.»
 
مشکل جهانی، راهکارهای جهانی
این مقدمه همچنین همان چیزی را که ما در کشورمان در حال تجربه‌کردنش هستیم مورد توجه قرار می‌دهد؛ اینکه بسیاری از مشاغل معمول حوزه فرهنگ و هنر اعم از نمایشگاه‌ها، سینماها، تئاترها، جشنواره‌ها، کتابخانه‌ها، موزه‌ها، کنسرت‌ها، تولیدات تلویزیونی و سایر مشاغل مربوطه تعطیل شده‌اند اما بسیاری از هنرمندان و صاحبان کسب‌وکار هنری در حال آزمودن راه‌ها، ایده‌ها و شیوه‌های جدید تولید آثار هستند. در حال حاضر اما بزرگ‌ترین دغدغه مشاغل هنری، تامین کارمندان و افرادی است که در ارتباط با آن مشاغل، کسب درآمد داشته‌اند.
اما مقدماتی‌ترین کار شاید فقط همین باشد که تمام مردم از میزان خسارت وارده به مشاغل خود در بخش فرهنگ و هنر آگاه باشند. اگر اقتصاد آمریکا را فعال‌ترین نمونه اقتصاد آزاد بدانیم که در آن هنرمندان و اهالی فرهنگ نیز خود را درگیر خسارات شیوع کرونا می‌بینند، آنگاه خواهیم دانست که این راه، بهترین روش برای جلب مشارکت عمومی در جبران خسارت است. اگر صاحبان مشاغل، خود را نه‌تنها در سود بلکه در ضرر هم صاحب سهم بدانند، آن‌وقت با ایده‌هایشان تلاش می‌کنند مستقل از دولت کار را پیش ببرند.
 
گزارش‌گیری و آماردهی متمرکز و آنلاین
پایگاه «Americans for the art» دقیقا همین راهکار را دنبال 
کرده است. این پایگاه در صفحه‌ای با عنوان «تاثیر اقتصادی ویروس کرونا بر بخش فرهنگ و هنر»، آمار خسارات را به طور روزانه و بسته به محل انتخابی توسط کاربر، به او ارائه می‌دهد. در توضیحات این صفحه بر این موضوع تاکید شده که ارائه گزارش داشبوردی برای بررسی مداوم وضعیت هنر برای ‌گرفتن گزارش‌های تأثیر اقتصادی مرتبط با کرونا بر هنرمندان، سازمان‌های هنری و آژانس‌های هنری از انواع مختلف ژانرها، ابعاد و وضعیت مالیاتی آن‌ها هدف فعالیت فعلی این بخش از این رسانه آمریکایی است. سپس از کاربر خواسته شده که اگر گزارش دیگری از این مسائل مرتبط با این حوزه دارد به سایت ارائه دهد.
در پایان مقدمه این سایت از مخاطب خواسته شده که هنگام ارائه گزارش نکته مهمی را مدنظر قرار دهد: «سازمان‌های زیادی تاثیرات منفی کرونا بر کسب‌و کار خود را گزارش داده‌اند اما توجه داشته باشید هنوز برای تخمین زدن خسارت مالی، خیلی زود است. ما پیش‌بینی می‌کنیم این خسارات طی هفته‌های آینده، مشهودتر شود و از سازمان‌ها دعوت کنیم تا در بررسی تأثیر در آن زمان بازگردند و مجددا گزارش‌های خود را ارائه دهند.» این مشارکت پایدار، در واقع می‌تواند امکان ایجاد دیتابیس مشترکی در سرتاسر کشور آمریکا را فراهم آورد تا هم آمارهای به طور متمرکز و ارائه شوند، هم در تعیین میزان مالیات و اشکال دیگر ورود دولت به جبران خسارات بستر مناسبی را فراهم آورد و هم مرکز مناسبی برای به اشتراک گذاشتن موفقیت سازمان‌هایی شود که آمارشان نشان می‌دهد به اندازه سایرین متضرر نشده‌اند و از این راه تجربیات‌شان مورد بهره‌برداری دیگران قرار گیرد.
 
با وجود خسارت ۲۷ هزار دلاری، بیش از ۵۰ درصد امیدوارند
مثلا با انتخاب ایالت تگزاس در این شیوه گزارش‌دهی متوجه خواهید شد که ۴۳۰ سازمان فرهنگی و هنری در منطقه تگزاس، در مجموع بیش از ۳۰ میلیون دلار یعنی به ازای هر سازمان ۲۷ هزار دلار تاکنون خسارت دیده‌اند اما جالب‌تر از همه اینکه در بخش آمار نهایی این صفحه بخشی با عنوان «نگاه به آینده» آمده است که در آن از سازمان‌ها پرسیده شده: «در مجموع، چقدر اطمینان دارید که سازمان شما از شرایط تحمیل‌شده توسط کووید ۱۹ جان سالم به در خواهد برد؟» شرکت‌های ارائه‌دهنده گزارش در این بخش می‌توانسته‌اند از عدد ۱، به معنی «هیچ اطمینانی ندارم» تا عدد ۵ «کاملا مطمئن هستم» را انتخاب کنند و نتیجه این آمار برای این منطقه انتخابی خبرنگار «صبح‌نو» بدین صورت است:
عدد ۱ : ۲ درصد
عدد ۲ : ۸ درصد
عدد ۳ : ۲۶ درصد
عدد ۴: ۳۸ درصد
عدد ۵: ۲۶ درصد
این آمار نشان می‌دهد که بیش از ۵۰ درصد شرکت‌ها و سازمان‌های مشارکت‌کننده در این نظرسنجی که بالغ بر ۴۳۰ سازمان بوده‌اند، به موفقیت خود در عبور از شرایط کرونا، اطمینان نسبتا کامل و خوبی دارند. این درحالی است که ساختار اقتصادی فرهنگ و هنر در آمریکا، از جهت اقتصادی به مراتب مستقل‌تر از ایران و سایر کشورهاست و آن‌ها باید بتوانند دوباره به جلب بازار عمومی خود بازگردند.
برای نمونه می‌توانیم به خسارات جزئی‌تر برخی از این شرکت‌ها در پایگاه‌های خبری آمریکایی رجوع کنیم تا به داشتن دید وسیع‌تری از وضعیت آن‌ها کمک کند. دبورا وانکین، خبرنگار «لس‌آنجلس تایمز» در گزارش ماه گذشته خود چند مورد از این دست نمونه‌ها را آورده است که دوازدهمین جشنواره سالانه نوروز در لس‌آنجلس که جشن سال نوی ایرانی را برگزار می‌کند، لغو شده است. این فستیوال سال گذشته ۲۵ هزار نفر را به UCLA آورد؛ این درحالی است که امسال مسوولان لس‌آنجلس بر عدم حضور در اجتماعات عمومی تاکید کرده‌اند.»
 
در جست‌وجوی راهکار
به گزارش همین پایگاه، ارکستر فیلارمونیک لس‌آنجلس اما برنامه‌اش را لغو نکرده اما از خریداران بلیط‌ها خواهش کرده است که خود یا اعضای خانواده‌شان بیمار بوده‌اند، در خانه بمانند و اعلام کرده: «ما بلیت شما را با بلیتی برای اجرای بعدی تعویض خواهیم کرد و هیچ هزینه اضافی هم نخواهیم گرفت.» شاید همین که بسیاری از مشاغل چه به طور کلی و چه به طور اخص در زمینه فرهنگ و هنر در آمریکا لغو نشده‌اند، همین وابستگی مستقیم آن‌ها به مردم باشد.
در کشور ما اما فعلا نه‌تنها اراده‌ای از سوی هنرمندان و صاحبان مشاغل در حوزه فرهنگ و هنر برای جست‌وجو و یافتن ایده‌هایی برای جبران خسارت خود دیده نمی‌شود بلکه عموم پایگاه‌های خبری، رسانه‌ها و صاحبان مشاغل بر وظیفه دولت برای جبران خسارات تاکید دارند. این درحالی است که منابع دولتی محدود است. شاید تفاوت ساختار اقتصادی آمریکا و ایران، دلیل خوبی برای اجتناب از مقایسه وضعیت فرهنگ و هنر در این دو باشد اما آیا صاحبان برخی از این مشاغل که به تازگی به طور گسترده به دنیای خصوصی‌سازی‌شده، وارد شده‌اند، حتی نمی‌خواهند در ارائه ایده‌های جدید و برنامه‌هایی برای آینده به دولت مشارکت داشته باشند؟

* صبح نو (فاطمه ترکاشوند)