به گزارش سینماپرس، کارگروه هنر و سینما در اجلاس «تبیین اندیشه‌های امام خمینی (س) در حوزه فرهنگ و هنر» با دبیری علمی محمدمهدی حیدریان رئیس پیشین سازمان سینمایی، سیدمحمدمجتبی حسینی معاون هنری وزیر ارشاد و قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی،  پیش از ظهر امروز (چهارشنبه ۲۹ بهمن) برگزار شد.

محمدمهدی حیدریان رئیس پیشین سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ابتدای این کارگروه گفت: امام فیلسوفی صاحب‌نظر، فقهی در مرتبه بالای فقاهت و عارفی والا بود. امام فرمودند سینما را به رسمیت می‌شناسیم و از آن استفاده می‌کنیم، اما آن را اصلاح می‌کنیم، چون معتقدیم مظهر تمدنی است و باید در خدمت اصلاح جامعه و جوانان و آموزش آن‌ها قرار گیرد.  

وی ادامه داد: در کارگاه خیال هنرمند، ایده به یک اثر هنری تبدیل و به مخاطب عرضه می‌شود. از سال ۵۲ به بعد، اوج حرکت مقلدانه از سینمای هند بود. تقریباً با یک تغییر ۹۰ درصدی در فعالان سینما، سینمای ایران تعریف جدید از خود ارائه داد و طی حدود ۴ سال، توانست به کرسی ثابتی در دنیا برسد. این کرسی با شناسنامه و خصیصه‌هایی بود که دنیا، سینمای ایران را با آن یعنی سینمای اخلاق می‌شناخت؛ سینمایی که عاری از دو مؤلفه مشهور آن زمان یعنی سکس و خشونت بود. اما متأسفانه در حال فاصله‌گیری از آن هستیم و سینماگران جوان دوباره به این مؤلفه‌ها گرایش پیدا کرده‌اند.

حیدریان اظهار داشت: هر چه از انقلاب دور می‌شویم، نیروهایی که به حوزه فرهنگ و هنر وارد می‌شوند، درک چندانی از منظومه فکری امام(ره) ندارند و در حال فاصله‌گیری از آن هستیم. لذا این باعث شده است که خلق آثار دوباره به ۲ مؤلفه سکس و خشونت گرایش پیدا کرده‌اند و ایده را بدون توجه به مؤلفه‌های توحیدی، گرفته‌اند و ایده‌شان در دو عالم خیال و حس، محدود شده است.

وی اظهار داشت: در سال‌های گذشته، رویکرد غالبمان این بود که هنر به سمت حیات طبیعی سوق داده شود، اما غفلت این بود که سرمایه‌داران به ارائه‌کنندگان آثار فرهنگی هنری غلبه پیدا کرده‌اند، به ویژه در حوزه سینما. بنابراین وزارت فرهنگ و ارشاد باید در این راستا حراست بیشتری به عمل آورد.

رئیس پیشین سازمان سینمایی تصریح کرد: لازم است ظرفیت‌هایی را که در بینش و نظام فکری امام(ره) در حوزه فرهنگ است، به محققین و فعالان فرهنگی عرضه کنیم. امام شخصیت علمی چندبعدی است و ویژگی‌های ایشان باید مورد بازمطالعه قرار گیرد تا آرای ایشان در حوزه فرهنگ و هنر را بهتر بشناسیم.

* امام(ره) نگاه به هنر را تغییر داد

حسینی معاون هنری وزیر ارشاد در ادامه این اجلاس اظهار داشت: دستگاه‌های بسیاری در حوزه فرهنگ و هنر فعالند که ۴۰ دستگاه فعالیت اجرایی دارند و بیش از ۵۰ دستگاه هم سیاستگذاری می‌کنند. حدود ۱۷ دستگاه هم فعالیت‌های نظارتی در حوزه فرهنگ و هنر دارند.

وی با ارائه آمارهای بیشتر ادامه داد: طبق آمار منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران، از سال ۶۷ تا ۹۷، بیش از یک و نیم میلیون نفر از مراکز آموزشی رسمی هنری کشور فارغ‌التحصیل شده‌اند که این جدا از آموزشگاه‌های آزاد هنری است.

حسینی افزود: در سال گذشته، ۹۵ هزار اجرای تئاتر داشتیم. در جشنواره‌های هنری فجر امسال هم می‌بینیم که چه تعداد جوان صاحب‌ذوق و هنرمند در این عرصه فعالیت داشتند، مثلاً در جشنواره تئاتر ۱۰۷ نمایش روی عرصه رفت که میانگین سنی کارگردان‌ها ۳۳ سال بود. در جشنواره تجسمی هم میانگین سنی آثار شرکت‌کنندکان که رشد صددرصدی نسبت به سال قبل داشته، ۳۰ سال است. یعنی جوانانی که بعد از انقلاب به دنیا آمده‌اند. این در حالی است که پیش از انقلاب وقتی فرزندان تمایل به فعالیت هنری داشتند، با تردید خانواده‌ها مواجه می‌شدند. اما امام(ره) نگاه به هنر را تغییر دادند و خودشان مشوق به هنر شدند.

معاون هنری وزیر ارشاد افزود: در دهه ۴۰ طیف قابل توجهی به عنوان هنر مصرفی و اندکی را به عنوان هنر روشنفکری می‌ببینیم و اقلیت انگشت‌شماری در پی هنر معناگرا بودند، اما توجهات امام به هنری که موجب تعالی می‌شود، هنر را به دو فصل مصرفی و معناگرا تقسیم کرد.  البته این به معنای بازماندن در سنت نیست، حتی هنر خوشنویسی هم که ریشه در سنت دارد، از سنت بهره‌گیری کرد تا امروزی شود.

وی در خاتمه سخنان خود گفت: در سال ۷۷ که صدمین سال میلاد امام خمینی بود، در این یادمان شرکت داشتم و خاطرات خانواده حضرت امام(ره) را منتشر می‌کردیم. آرای ایشان درباره موسیقی و سینما و ... بود. گمان می‌کنم اگر چه دیر شده ولی باید خاطرات بازمانده و تاریخ شفاهی حضرت امام را در موضوع هنر گردآوری کنیم و ببینیم فرمایشات ایشان چه تفاوت‌هایی با سایر فقها و علمای هم‌عصر داشته و چقدر دعوت‌کننده به هنر متعهد بوده‌اند.

* هنرمند باید اسلام‌شناس باشد و جامعه‌شناسی بداند

قادر آشنا هم در این کارگروه هنر و سینما پیرامون تبیین اندیشه‌های امام خمینی گفت: من تمام آثار امام را مطالعه کرده‌ام و می‌توانم بگویم «فرهنگ» اساس اندیشه انقلاب اسلامی است. امام نسبت به ابتذال در فرهنگ و هنر نگران بود و نسبت به آن انذار می‌داد. فاصله‌گرفتن از فرهنگ ایرانی اسلامی هم دیگر نگرانی امام در عرصه فرهنگ و هنر بود.

وی افزود: هنر در اندیشه امام بسیار ناشناخته است و کمتر به آن پرداخته‌ایم؛ بالاتر از چیزی است که به آن می‌اندیشیم  و یا به آن می‌پردازیم. ایشان معتقد است هنر باید صیقل‌دهنده اسلام ناب باشد و آن را در مقابل اسلام التقاطی فریاد بزند.

آشنا خاطرنشان کرد: توقعی که امام از عالم هنر دارد، فراتر از چیزی است که فکر می‌کنیم. یعنی امام از ساحت هنر توقع دارد که اسلام را کمک کند، یعنی هنرمند ما باید اسلام‌شناس باشد و جامعه‌شناسی بداند. هنر دمیدن روح تعهد در انسان‌هاست، امام این را از هنرمند طلب می‌کند. حضرت امام، از هنری که عزلت گزیند و در دفاع از عزت و شرافت انسانی کاری نکند، تبری می‌جوید.

مدیرکل هنرهای نمایشی در پایان اظهار داشت: امام، هنرمندان را پاسداران فرهنگ و هویت ایران‌زمین می‌داند. یعنی چیزی که ایشان طلب می‌کند، خیلی فراتر از چیزی است که منِ مدیر اجرا می‌کنم یا از هنرمند طلب دارم.  

*فارس