به گزارش سینماپرس، در آستانه اربعین حسینی نشست بررسی سینمای «محرم و عاشورا» با حضور حسن جلایر تهیه کننده سینما، داریوش یاری کارگردان سینما، سعید الهی تهیه کننده و کارشناس فرهنگی، هادی مقدم دوست کارگردان سینما، مسعود سخاوت آهنگساز و موسیقیدان و محمدرضا ورزی کارگردان به میزبانی مجید اسماعیلی مدیرعامل موزه سینما برگزار شد.

مجید اسماعیلی مدیرعامل موزه سینما در ابتدای این نشست گفت: قصد داریم در این نشست به موضوع سینما و ارتباط آن با واقعه عاشورا و حضرت سیدالشهدا بپردازیم. امروز در دورانی به سر می‌بریم که فرآیندهای یادگیری به شکل فزاینده‌ای در حال تصویری شدن است. زمانی در این کشور امر یادگیری از طریق طبیعت، بزرگان و... اتفاق می‌افتاد، اما امروزه بیش از ۸۳ درصد از یادگیری از طریق تصاویر دراماتیزه شده و به صورت غیرمستقیم اتفاق می‌افتد. در این دوران بحران‌های متفاوتی نیز وجود دارد که ایران نیز مانند هر کشور دیگری با آن درگیر است.

اسماعیلی خاطرنشان کرد: دوستان متولی امر فرهنگ به سریال‌های تلویزیونی تاکید دارند، اما به نظر من در این مدیوم نیز اتفاق خاصی به جز چند اثر محدود رخ نداده است. فضای دانش آموزی و دانشجویی ثابت می‌کند که نسل جدید از موضوعات مربوط به اهل بیت و تاریخی تهی شده است و برخی خانواده‌ها از اینکه ارتباط فرزندانشان با موضوع سیدالشهدا کم‌رنگ شده، بسیار گله‌مند هستند.

مدیرعامل موزه سینما با بیان اینکه در پرداخت حماسه عاشورا خلا بزرگی وجود دارد و به همین دلیل اتفاق‌هایی به وقوع پیوسته است، بیان داشت: باید دید چه کنیم تا مشکلات تولیدات مربوط به امام حسین (ع) به عنوان موضوعی راه‌گشا در ارتباط با هویت و فطرت انسان، مرتفع شود؟ موضوع اصلی حیات امام حسین (ع) عزت‌مندی است و زمانی که ایشان از مدینه خارج می‌شوند، مهم‌ترین مسئله برای ایشان بی‌تفاوت نبودن است. اگر از امروز سینمای ایران تا زمانی که این هنر وجود دارد، به موضوع و عصاره این مرد تاریخی بپردازد، می‌تواند هزاران اثر به وجود بیاورد.

باید حکمت و اخلاق در جامعه ایرانی جاری شود

داریوش یاری، نویسنده و کارگردان سینما نیز گفت: چیزی که داستان حسین بن علی (ع) به ما می‌گوید ماجرای ظلم ستیزی است، ایستادن در برابر ظلم و ظالم است. با این تعریف وقتی ماجرای حسین بن علی (ع) را ببینید متوجه می‌شوید که به واسطه همتی که حضرت زینب (س) از پس واقعه انجام می‌دهد، شخصیت به اسطوره و ماجرا به حماسه تبدیل می‌شود، زیرا ما بایدآن را در تاریخ نگه داریم.

وی خاطرنشان کرد: من به عنوان کارگردان و نویسنده‌ای که دوست دارم در این زمینه فیلم بسازم بخش زیاد و جدی آن را از منبر و زبان مداح‌ها یاد گرفتم. خیال‌سازی که در منبرها کردم من را شیفه کرد تا آرام آرام بیایم و از زبان و ادبیات تصویری استفاده کنم و تجربیاتم را با مخاطب به اشتراک بگذارم.

سینمای عاشورایی باید گره خورده با سینمای روشنفکری و اجتماعی باشد

سعید الهی تهیه کننده و کارشناس سینما نیز گفت: در بحث یادگیری، موضوع انتقال پیام مطرح می‌شود که چگونه باید یک پیام برای اثربخشی بهتر در اختیار مخاطب قرار گیرد؟ ابزاری به نام رسانه این روزها در حوزه سینما تمرکز بیشتری پیدا کرده است. امروزه درحوزه سینما و پلتفرم‌ها، این ابزار تعریف شده و بسیار اثر بخش است. ممکن است در آینده ابزار دیگری نیز تعریف شود که سینما و تلویزیون را محدودتر کند و ما باید برای آن آمادگی داشته باشیم.

وی ادامه داد: در حوزه علوم انسانی، زمانی که صحبت از پیام می‌شود، باید درباره بسیاری از موضوعات دیگر نظیر مخاطب، ابزار، لحن و... صحبت شود. درباره فیلم‌های تاریخی و مذهبی، من این دغدغه را دارم که آیا جامعه سینما باید به مناسک و شعایر بپردازد و اصرار جمهوری اسلامی برای تولید این آثار چیست. چرا تعداد چنین فیلم‌هایی افزایش پیدا نمی‌کند؟ آیا مشکل از ظرفیت موضوع یا بضاعت سینما و سینماگران ایرانی است؟ سینما یک ابزار تکنولوژیکی است و اینکه بخواهیم مفهوم را از طریق این رسانه انتقال دهیم، کاری بسیار سخت و دشوار محسوب می‌شود. مفاهیمی که در بخش مهندسی فرهنگی کشور تعریف می‌شود، گاهی برای سینماگران غیرقابل ملموس است.

«سفیر» اثری بدون تاریخ مصرف است

محمدرضا ورزی، نویسنده و کارگردان سینما نیز گفت: من همیشه با برخورد مناسبتی با واقعه عاشورا در سینما و تلویزیون مشکل داشتم و عقیده ندارم آثار اینچنینی مانند «شور عاشقی» فقط در ماه محرم اکران شود. اتفاقا باید در فصل مدارس و فعالیت دانشگاه چنین آثاری نمایش داده شوند تا حمایت بیشتری صورت گیرد همانطور که حمایت آموزش و پرورش باعث تکان خوردن گیشه فیلم «ابراهیم خلیل الله» در سال ۸۳ شد.

ورزی با بیان اینکه موسیقی در آثار عاشورایی دارای نقش بسیار زیادی است، ادامه داد: متاسفانه بیشتر به دنبال قصه عاشورا بودیم و کمتر در مسیر دست یافتن و بیان کردن اهداف عاشورایی حرکت کردیم. یکی از ویژگی‌های مجموعه «مختارنامه» این بود که به شدت به دنبال ارسال پیام‌های این واقعه بود و مخاطب بهره‌برداری به روزی هم از مفاهیم دریافتی و طبق شرایط روزمره جامعه انجام می‌داد. مجموعه «ولایت عشق» نیز دارای کارکردی مشابه بود. نباید واقعه عاشورا را تنها به لحاظ تاریخی در سینما بررسی کرد بلکه باید تبیین دقیقی از محتوای این واقعه صورت بگیرد.

وی یادآور شد: فیلمساز باید در این زمنیه دغدغه‌مند باشد، اما این مسئله نیز کافی نیست و باید برنامه‌ریزی‌های پیرامونی در جهت خلق پروپاگاندا و تبلیغات صورت بگیرد؛ اقدامی که برای فیلم «محمد» (ص) اثر مجید مجیدی رخ داد و تمام بیلبوردهای شهری درگیر این فیلم شدند. مهم‌تر از فرآیند تولید چنین فیلم‌هایی، بحث تبلیغات برای جذب مخاطب است.

باید از ساحت اسطوره به ساحت عقلانیت حرکت کنیم

در ادامه این نشست مسعود سخاوت دوست، آهنگساز فیلم‌های شور عاشقی و هیهات نیز گفت: باید در ابتدا ببینیم که در چه دورانی زیست می‌کنیم. در دوره کنونی بسیاری از وقایع واررونه شده و استحاله یافته‌اند. باید به دنبال بازآفریدن ارزش‌ها باشیم و یکی از ارزش‌ها مربوط به واقعه عاشورا است. در دوران جدید و با ظهور پرسش‌های متفاوت با بحران ارزش گذاری صحیح و استدلال رو به رو هستیم. جامعه ایرانی یک جامعه اسطوره‌ای است. اساطیر ایران تغییر شکل و هویت داده‌اند و در دوران کنونی، باز هم شاهد تغییرات دوباره در ارزش‌ها هستیم. برای مثال، شخصیت‌ها به سوپرمن و اسپایدرمن تغییر پیدا کرده‌اند و کودکان دیگر نمی‌خواهند تا شمایل خود را تبدیل به شبیه خوان تکیه‌ها کنند. اگر نتوانیم ساحت اسطوره‌ای را به سمت ساحت عقلانی سازماندهی کنیم به زودی شاهد عدم پذیرش از نسل جوان خواهیم بود و این امر در ادامه به نابودی موضوع منجر خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: امروزه در مساجد و تکیه‌ها افرادی حضور پیدا می‌کنند که میانگین سنی آنها بالای شصت سال است، زیرا این تغییر رویه خود را به شکل دیگری در ساحت اسطوره‌ای جدید نشان می‌دهد. ما از ساحت اسطوره به ساحت عقلانیت حرکت نکردیم.

با یک جریان منظم سینمای عاشورایی به سرانجام می‌رسد

هادی مقدم دوست، نویسنده و کارگردان سینما نیز گفت: بی انضباطی در پژوهش باعث می‌شود تا فعالیت‌های صورت گرفته در این زمینه به نتیجه لازم دست پیدا نکند. به نظرم نوعی هجمه و دستپاچگی در این زمینه وجود دارد که کار را دشوار می‌کند. باید در نظر داشت که با یک جریان منظم، سینمای عاشورایی به سرانجام می‌رسد. اگر کاستی‌ها و موانع موجود در روندی منظم شناسایی می‌شدند، سیاست گذار، سینماگر و مخاطب نفع خود را از این موضوع دریافت می‌کردند.

نقطه شروع هنرمند باید تسلط بر تاریخ دین باشد

حسن جلایر تهیه کننده «سفیر» با بیان اینکه همه می‌دانیم تا زمانی که عقب نشینی کنیم، دشمن هجوم می‌آورد، نیز گفت: در کشور ما هیچ وقت هیچ چیز در جای خود قرار نداشته است و هر فردی اندیشه‌ای داشته در تنهایی خود کاری را صورت داده است. علمای ما یک حُسن بزرگ دارند، آنها معمایی را طرح می‌کنند و کتاب‌های متعددی را در پاسخ به این معما به رشته تحریر درمی‌آورند. باید بررسی شود که ما پیرو چه کسانی هستیم؟ اگر ما خود را مسلمان شیعه می‌دانیم باید تلاش کنیم تا به چنین جایگاهی نیز دست پیدا کنیم. اگر این اتفاق رخ دهد، فرهنگ ما صورتی مطلوب به خود خواهد گرفت.