فیلم سینمایی «پشت دیوار سکوت» هشتمین اثر سینمایی مسعود جعفری جوزانی شب گذشته در آخرین سانس روز ششم جشنواره در مرکز همایش های برج میلاد برای اهالی رسانه اکران شد. فیلم که از بازی بازیگران بسیاری برای انتقال یک پیام اجتماعی و نیز آسیب شناسی معضلی سود برده است، علی رغم اینکه به نظر می رسد همه چیز را برای تبدیل شدن به اثری درخشان و ماندگار در اختیار داشته است، اما نمی تواند آن طور که از خالق شیر سنگی انتظار می رود حق مطلب را ادا کند. مضمون اثر در مزمت شیوع یک بیماری مهلک از طریق انتقال خون های آلوده از خارج به داخل کشور است و نیز ملامت و سرزنش رفتارهای ناهنجار در قبال بیمارانی که قربانی یک تجارت شوم شده اند؛ «ایدز» که سوژه ملتهب فیلم جوزانی است به نظر از همه جهات جذاب، حساس و پر کشش می نماید. اما آنچه باعث شده تا مضمون اثر قربانی فرم نه چندان درست فیلم شود اشتباهی است که استادی پیشکسوت همچون جوزانی به نگرش فرم سینمایی اش در رابطه با این موضوع داشته است. جوزانی که با محور قرار دادن شخصیت دختر جوانی به نام ستاره که مددکار است به سراغ این سوژه ملتهب رفته، بیش از آنکه به قصه، ساختار و کنش متکی باشد به خوانش یک مقاله وفادار بوده و جنس فیلم را از سینما به ژورنالیسم جنجالی تغییر داده است.

شخصیت فیلم مستأصل است و گویی از خود اراده ندارد، بلکه آدم ها و رفتارهای تند و اغراق شده شان است که برای «ستاره» تصمیم گیری می کنند. اساتید و پزشکان و مددکاران اجتماعی که اطراف او را گرفته اند به جای گفتن دیالوگ، بیانه اجتماعی، بهداشتی و نیز سیاسی صادر می کنند و درست در همین نقطه است که فیلم آسیب جدی می بیند.

علی رغم سوژه اجتماعی و نیز ملتهب فیلم که به شدت بستر پرداخت سینمایی دارد، فیلم در حد یک مستند آسیب شناسانه و گاه ژورنالیستی باقی می ماند. مضمون اثر به غایت از فرم آن جلوتر است و این نتیجه ای است که گاه از اطمینان بیش از حد به تسلط زبان بیانی تصویر حاصل می شود. بزرگان زیادی در کنار جوزانی بوده اند تا این اثر اجتماعی و نقادانه او کار درخشانی از آب در بیاید، اما از چه روی «پشت دیوار سکوت» به سینما نمی رسد و پشت دیوار فرم محصور می ماند باید علت آن را به نگرش کارگردان در پرداخت به مضمون جستجو کرد.

بیش از هرچیز فیلمنامه فیلم دچار ضعف ساختاری است، پراکندگی، عدم تمرکز بر کنش دراماتیک و نیز سطح انگاری در پرداخت شخصیت منفی داستان فیلم را آنچنان که در خور تم و ایده فیلم است خوب و جذاب از آب در نیاورده.

از همین جهت بازی بازیگران نام آشنای فیلم نیز اغراق شده، شعاری و دم دستی تلقی شده و فاقد اثرگذری است. اما فیلم دارای نکات ارزشمند و نیز مهمی است که نمی توان از آن ها چشم پوشید، پرداختن به سوژه ملتهب و نیز چالش برانگیزی همچون انتقال خون های آلوده به داخل کشور و عدم موضع گیری شفاف و قاطع در مقابل این پدیده به خودی خود موضوعی است که پرداختن در هر سطح به آن ارزشمند و مهم است، چه برسد از دریچه دوربین سینما آن هم توسط شخصی همچون جوزانی که همیشه نگاه تحلیل گرایانه ای به معظلات اجتماعی کشورش و آسیب هایی که از اجانب دیده است داشته.  

اما هنگامی که این فیلم را با کارنامه درخشان جوزانی در گذشته و حتی فیلم موفق و پر فروشش «ایران برگر» مقایسه می کنیم متوجه عقب نشینی محسوس او در قدرت انتقال پیام می شویم و اینکه گاهی مضمون اثر می تواند آنقدر بزرگ و مهم باشد که فرم را در خود ببلعد و مانع از زایش آن شده و از قاب فرم و پرداخت به طور شعارگونه ای بیرون می زند. این بیرون زدگی نیز چیزی نیست که بتوان با حضور ستارگان سینما آن را پوشاند و مانع از دلزدگی اش نزد مخاطب شد.

فیلم «پشت دیوار سکوت» قطعا فیلم مهم و ارزشمندی است، چرا که با شرافت و غیرت موضوعی ملتهب را به چالش کشیده که بسیاری از مدعیان در هر رسانه ای از پرداخت به آن طفره رفته اند و یا به نوعی آن را پشت گوش انداخته اند، اما این زیاده خواهی و توقع بی جا نیست که به عنوان مخاطب عام یا خاص، از خالق شاهکارهایی مانند «در چشم باد» یا «شیرسنگی» انتظار بالاتری داشته باشیم، انتظاری که به نظر می رسد در این فیلم برآورده نشده است.