«منوچهر زنده دل» دوبلور، بازیگر و گوینده پر سابقه ایرانی در گفت و گو با خبرنگار سینماپرس به موضوع چالش ها و چرایی افول هنر دوبلاژ ایران پرداخت و بیان داشت: فعالیت اولین نسل که موسوم به نسل طلایی دوبلاژ است در دوره‌ای آغاز شد که در سراسر دنیا، ادبیات، تئاتر، سینما و موسیقی در اوج خود بودند؛ دوره‌ای که حتی در ایران نیز آثار ارزشمندی در این حوزه‌ها خلق شد.

این صدای ماندگار افزود: در آن زمان، جنس صدا در دوبله اهمیت فوق‌العاده‌ای داشت. انتخاب گویندگان با حساسیت و وسواس انجام می‌شد و تنها صداهای خاص و استعدادهای برجسته وارد این حوزه می‌شدند. همین حساسیت‌ها باعث شد که در آن دوران دوبله ایران به یک هنر ناب تبدیل شود. اما همین دقت گاهی موجب نارضایتی و احساس انحصار در میان علاقه‌مندان تازه‌وارد می‌شد، چرا که راه ورود به این حرفه بسیار سخت بود.

«زنده دل» دلیل محدود بودن هنرمندان دوبله و انحصار بوجود آمده در این زمینه را این چنین بیان کرد: در گذشته همیشه بر ورود صداهای خاص به دوبله تأکید می‌شد. اما در سال‌های اخیر، به دلیل فشارهای مختلف، این حساسیت کمرنگ‌تر شده است. حتی دو سال پیش که برای جذب دوبلورهای جدید تست گرفتیم، با اغماض به برخی صداها رأی دادیم، اما کمتر صدایی بود که یادآور بزرگان دوبله باشد.

وی ادامه داد: در هنر دوبله اندازه جنس صدا، قدرت و توانایی بازیگری و ایفای نقش بسیار اهمیت دارد. داشتن صدای مناسب و خاص، به همراه توانایی بالا در اجرا لازمه کار دشوار دوبله است. دوبله به شکل درست کار بسیار سختی است. بیان و اجرای درست و دقیق همه احساسات یک بازیگر، ضروری است.

او خاطر نشان کرد: گاهی در محیط بیرون، صدایی طبیعی و خاص می‌شنوم که توجه‌ام را جلب می‌کند. صدایی که بدون ادا و تکلف، شخصیت خودش را نشان می‌دهد. اما متأسفانه شرایط به گونه‌ای است که این صداها کمتر فرصت ورود به عرصه دوبله را پیدا می‌کنند.

صدا پیشه شخصیت های ابرقهرمانی «ثور» و «ولوورین» در پاسخ به این پرسش که چگونه گروه های بوجود آمده رقیب و نو ظهور که جدای از انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم فعالیت می کردند به دوبله اصیل کشور ضربه زدند پاسخ داد: در سال ۸۰، تحولی در دوبله رخ داد. جریانی شکل گرفت که دوبله را از چهارچوب‌های سازمانی خارج کرد و حتی وزارت ارشاد نیز شاهد تولید کارهایی بود که به‌صورت مستقل دوبله شدند.

وی ادامه داد: گروهی که وارد شدند و شروع به کار کردند؛ تلاش می‌کردند خیلی چیزها را از بزرگان دوبله تقلید کنند. البته این نظر شخصی من است و امیدوارم کسی از حرف‌هایم ناراحت نشود. اما به نظرم، این نوع تقلید همیشه موفق نیست.

زنده دل همچنین افزود: در مورد انیمیشن، شرایط متفاوت است. انیمیشن‌ها جذابیت خاصی برای بچه‌ها دارند و سبک متفاوتی از دوبله را می‌طلبند. در گذشته، جملات و کلماتی در انیمیشن‌ها استفاده می‌شد که گاهی وزارت ارشاد اجازه استفاده از آن‌ها را نمی‌داد. این جملات به شکلی دیگر تغییر داده می‌شدند تا قابل قبول شوند.

ایشان در ادامه به مسائل مالی این عرصه پرداخت و در خصوص ورود بخش خصوصی و صدماتی که به دوبلاژ وارد کرد بیان نمود: با گذشت زمان، افرادی وارد این حوزه شدند که بیشتر به جنبه‌های مالی توجه داشتند. بخش خصوصی هم وارد میدان شد و متأسفانه کیفیت دوبله برای آن‌ها در اولویت نبود. هر کسی که هزینه کمتری درخواست می‌کرد، فرصت بیشتری برای کار پیدا می‌کرد.

وی ادامه داد: دوستانی که در گروه‌های دوبله کار می‌کنند، گاهی نسبت به مباحث مالی و قرارداد ها و مسائلی از این دست گله می‌کنند. از مشکلات مالی و تأخیر در پرداخت دستمزد صحبت کرده‌اند. این مشکلات، طبیعتاً کیفیت کار را پایین می‌آورد.

زنده دل با بیان این که گروه‌های دوبلاژ به دلیل مسائل مالی یا دلایل دیگر، با ترجمه‌های ضعیف و کیفیت پایین‌تر تلاش می‌کنند تا هرچه سریع‌تر آثار را دوبله کنند؛ تصریح کرد: این کار نه تنها به دوبله ضربه می‌زند، بلکه باعث بدبینی مخاطبان نسبت به دوبله‌های این‌چنینی می‌شود. در حال حاضر، برخی پلتفرم‌ها برای این‌که سریع‌تر آثار دوبله‌شده را آپلود کنند، به رقابتی بی‌کیفیت وارد شده‌اند. مسائل دیگری مثل کپی رایت، یا عجله برای زودتر آپلود کردن یک فیلم حتی به بهای بی کیفیت کار کردن از عوامل دیگری هستند که به تضعیف دوبله می انجامند. به نظر من، این روش نمی‌تواند بیننده‌های زیادی را جذب کند. نتیجه‌اش این است که مخاطب از دوبله‌های ضعیف خسته می‌شود و همان سؤال معروف را می‌پرسد که چی شده دیگر اثری از صداهای ماندگار قدیمی نیست؟

این صداپیشه و گوینده شهیر عرصه دوبلاژ کشور در پایان این گفتگو از دغدغه مندی خود در جهت اعتلای هنر دوبله کشور سخن گفت و اظهار کرد: من همیشه دغدغه این را دارم که علاقه‌مندان به دوبله، که واقعاً عاشق این هنر هستند، فرصت یادگیری و پیشرفت پیدا کنند. اما به نظرم، جامعه تشنه آثار دوبله‌شده باکیفیت است، ولی به دلایل مختلف، این نیاز برآورده نمی‌شود؛ شاید به خاطر سیاست‌های موجود یا دلایل دیگر.