انیمیشن شازده کوچولو، اثری اصیل از سینمای فرانسه

انیمیشن سینمایی «شازده کوچولو» محصول سال ۲۰۱۵ است که به کارگردانی مارک آزبورن در کشور فرانسه تولید شده است، انیمیشنی با اقتباس از رمانی مشهور به همین نام از نویسنده فرانسوی «آنتوان دو سنت اگزوپری»، رمانی که دیگر در هیچ کجای دنیا و در هیچ رسانه جمعی نیاز به معرفی ندارد، زیرا به اکثر زبان های زنده دنیا ترجمه شده است و در سال حداقل میلیون ها نسخه جدید از آن در جهان به فروش می رسد. انیمیشن شازده کوچولو، علی رغم اینکه در بسیاری از موارد به داستان اگزوپری وفادار بوده است، تخیل بصری و ایجاز در درام را نیز به آن افزوده است تا روایت جدید شازده کوچولو برای خیل علاقه مندانش خالی از فایده نباشد و آن ها را علاوه بر همراه کردن با شخصیت های نام آشنا و جذاب کتاب با سرنوشتشان بعد از آنچه در کتاب آمده است نیز آشنا کند.

روایت انیمیشن از کتاب

داستان انیمیشن شازده کوچولو در ارتباط با دختر کوچکی است که به همراه مادرش زندگی می کند، دختری تنها که مادرش برای تمام روز ها، ماه ها و سال های عمر او برنامه ریزی دقیقی کرده تا او را به زنی موفق در آینده تبدیل کند. در ابتدای فیلم هنگامی که دختر نمی تواند در آزمون ورودی مدرسه برتر شهر قبول شود، آن ها مجبور می شوند به جایی دیگر نقل مکان کرده و دختر برنامه درسی سخت و طاقت فرسایی را پشت سر بگذارد.

در خانه جدید، در محلی که همه خانه ها به یک شکل و با طراحی هماهنگ و مشابه با یکدیگر ساخته شده اند، در همسایگی خانه دختربچه، خانه ای عجیب و غریب دیده می شود که با همه خانه ها متفاوت است و همیشه کبوترانی بر بام و دیوارهای آن لانه دارند، خانه متعلق به پیرمردی تنهاست که زندگی عجیبی دارد. پیرمرد که در حیاط خلوت خانه اش هواپیمای ملخی کوچکی دارد  و تلاش می کند تا برای چندمین بار آن را به راه بیاندازد اما فاجعه می آفریند و باعث خسارت زدن به خانه مادر و دختر می شود. همین ماجرا کافی است تا پیرمرد خلبان با دختر بچه تنها آشنا شوند و پای داستان شازده کوچولو به میان آید.

داستانی که خلبان قصه آن، همان پیرمردی است که حالا سعی دارد دوباره هواپیمای قدیمی اش را به کار انداخته و برای پیدا کردن شازده کوچولو به راه افتد.

در واقع پیرمرد همان راوی قصه اصلی شازده کوچولوست که نقاشی های کتاب را برای شازده کوچولو کشیده است. در انیمیشن نیز همان جملات کتاب و نقاشی ها از زبان خلبان پیر به کار بسته شده است تا رابطه شخصیت ها با کتاب به طور اقتباسی رابطه ای بیرونی باشد.

اما این رابطه به همین صورت ادامه پیدا نمی کند و شخصیت دختر بچه بعد از بیمار شدن پیرمرد هواپیما را به راه انداخته و برای پیدا کردن شازده کوچولو به آسمان پرواز می کند تا او را بیابد. در ادامه دختر بچه با رسیدن به یک سیارک می تواند شازده کوچولو را بیابد، اما شازده کوچولو دیگر در آن شمایل قدیمی که در کتاب و نقاشی های پیرمرد وصف شده است نیست و بزرگ شده است. او به کارگری بی دست و پا در سیستم کاری مرد تاجر بدل گشته، مرد تاجری که ساکن یکی از سیارک ها بین راهی بوده و در قدیم شازده کوچولو با او دیداری داشته است که نقل آن در کتاب نیز آمده است.

مرد تاجر اکنون تمام ستارگان آسمان را گرفته و در محفظه ای شیشه ای زندانی کرده است و از مردم آن سیارک بیگاری می کشد.

دختر کوچک با تلاش فراوان به کمک دوستش روباه، گذشته شازده کوچولو را به یاد او می آورند و از او می خواهد تا بچگی اش را به یاد بیاورد و به آدم بزرگ تبدیل نشود. همین امر به علاوه نقاشی های خلبان از گل رز و روباه که دوستان شازده کوچولو در قدیم بوده اند باعث می شود تا شازده کوچولو گذشته خود را به یاد بیاورد و سیارک و مردمش را از دست مرد تاجر پیشه رها سازد، همچنین به کمک دختربچه ستارگان اسیر شده را نیز آزاد می کند تا دوباره آسمان شب زیبا و پر از ستارگان درخشان شود.

سبک تلفیقی

انیمیشن شازده کوچولو از سبک تلفیقی دو بعدی و سه بعدی رایانه ای و همچنین سه بعدی عروسکی ساخته شده است و در چند پلان کوتاه در ابتدای فیلم از انیمیشن دستی «پیپر انیمیشن» نیز استفاده شده است تا فضای ابتدایی فیلم به آنچه مخاطب از نقاشی های ماندگار کتاب به یاد دارد نزدیک تر شود. وفاداری انیمیشن در اقتباس نه تنها از لحاظ متنی کاملاً مشهود است بلکه از لحاظ بصری نیز در طراحی کاراکترها، فضای کلی اثر و رنگ و نور فیلم نیز دیده می شود. طراحی کاراکتر شازده کوچولو نیز به صورت سه بعدی رایانه ای و هم سه بعدی عروسکی هر دو به نقاشی های کتاب از شازده کوچولو شباهت دارد و حتی نحوه انیمیت و حرکات کاراکترها نیز با توصیفات اگزوپری از شازده کوچولو انطباق دارد. گویی روح کلی اثر کلاسیک اگزوپری را می توان در تک تک پلان ها و صحنه ها و حتی گفت و گوهای فیلم احساس کرد.

با آنکه فیلم از لحاظ تکنیک سه بعدی رایانه ای از انیمیشن های مطرح سال که توسط شرکت های بزرگ انیمیشن سازی آمریکا تولید شده اند عقب تر است اما به دلیل استفاده از داستانی گیرا، اقتباسی عالی و همچنین تنوع بصری و به کارگیری تکنیک های قدیمی و جدید انیمیشن در کنارهم توانسته شاهکاری به وجود بیآورد که قطعاً یک بار دیدن آن برای طرفداران سینمای انیمیشن و همچنین شازده کوچولو کم است و باید آن را بارها و بارها همانند کتاب دید و ورق زد تا کلام اصلی فیلم در جان مخاطب تأثیر کند، آنچنان که کلمات در کتاب با چندبار خواندن بر جان مخاطب می نشینند، تصاویر و تلفیق رنگ و نور و حرکت در انیمیشن شازده کوچولو نیز محتاج زمان و تکرار است تا بر اصالت خود در روایت شازده کوچولو صحه بگذارد.

زیبایی عشق، جان آفرینش

بی شک معنای زیبا و مطلب سترگ کتاب کوچک و ساده اگزوپری است که آن را به اثری نامیرا و محبوب در سراسر دنیا بدل کرده است، عشق به موجودات، به آفرینش و به هستی ارمغانی است که با یک بار خواندن کتاب در هر سنی می توان آن را لمس کرد. این بار معنایی، فارغ از بیان ادبی اش که تنها در ساحت کلمه می گنجد، در انیمیشن شازده کوچولو نیز ملموس و مشخص است. بی آلایشی و سادگی روایت، شخصیت ها و طراحی فضا همه در راستای معنای زیبای عشق به هستی و آفرینش است و حتی با اضافه شدن کاراکترهایی خارج از کتاب، مانند پیرمرد خلبان که در واقع نمادی از خود اگزوپری است و همچنین مادر دختربچه به عنوان آدم بزرگی که در نهایت معنای بچه بودن را می فهمد و دیگر کاراکترهای فرعی نیز به فیلم، روح کلی اثر نسبت به اصالت کتاب آسیبی نمی بیند. در انیمیشن شازده کوچولو تمام صحنه ها و کاراکتر ها در راستای همین معنا و سمبل طراحی شده اند و آنطور که در نظر اول فرض می شود مخاطب از اثر اولیه و اصیل کتاب و نقاشی هایش دور نمی شود.

انتظار می رود با معرفی این انیمشن به آکادمی اسکار درسال آینده شاهد رقابت این انیمیشن خوش ساخت و زیبای فرانسوی با انیمیشن های آمریکایی باشیم. انیمیشن هایی که علی رغم داشتن داستان هایی کودکانه و فروش های میلیون دلاری در سطح جهان، مشخصاً دارای بار معنایی منفی هستند که با بررسی دقیق تر آن ها و شخصیت های اصلی شان می توان متوجه قصد و غرض سازندگان اسرائیلی و صهیونیست آن ها شد، در مقابل اما یکی از امتیازات انیمیشن شازده کوچولو، سادگی، صداقت در کلام و تصویر و بیان هرچه زیباتر معنای عشق و دوستی به کودکان است، ارکانی که می تواند راه این انیمیشن  را به سادگی در میان قلب و ذهن کودکان جهان به عنوان مخاطبین اصلی این انیمیشن باز کند.