چهاردهمین جلسه از سلسله نشستهای نمایش فیلم «سینماروایت» با نمایش مستند «سرگردون» کاری از محمد طادی برگزار شد. این اثر، مستندی گزارش گونه است که با محوریت بررسی آسیبهای برآمده از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان ساخته شده است.
برای ساخت تله فیلم با موضوع ماهواره مشکل مجوز پیدا کردیم
در نشست گپ و گفت این فیلم علاوه بر محسن یزدی فعال رسانه ای و احمد دانش منتقد سینما، صابر امامی تهیه کننده و محمد طادی کارگردان کار نیز حضور داشتند. صابر امامی در پاسخ به این سوال که چرا ماهواره را سوژه ساخت مستند خود قرار دادید، گفت:«ما در دشمنی ماهواره با جامعه و کشورمان کم تجربه هستیم و باید همواره چنین آثاری ساخته و تولید شوند.
وی افزود: احساس نیاز زیادی درباره آگاهی بخشی پیرامون ماهواره در جامعه ما وجود دارد و به طور کلی ما نسبت به دشمنی‌هایی که از طریق ارسال این امواج ماهواره ای نسبت به ما صورت می گیرد اطلاعات چندانی نداریم. البته مستندی که ساختیم فقط شروعی بود برای پرداختن به آثار سوء شبکه های ماهواره ای و تلاش میکنیم در آینده باز هم در این حیطه کار کنیم.»
محمد طادی نیز اظهار داشت:«ایده اولیه این کار ساخت یک تله فیلم بود. قرار بود یک تله فیلم داستانی با این مضمون بسازیم اما بر سر دریافت مجوز مشکل پیدا کردیم و برای همین ترجیح دادیم از پژوهشهایی که برای ساخت تلفیلم انجام داده بودیم جهت ساخت این مستند استفاده کنیم. خوشحالیم که این مستند هم فروش خیلی خوبی در شبکه خانگی داشت و بیشتر از ۷۰ هزار نسخه فروش رفت.»
وی افزود:«مشکلات زیادی برای پرداختن به ماهواره در آثار وجود دارد. مثلا یکی از اصلی ترین آنها این است که شما نمیتوانید در هیچ فیلمی نمایش جمع آوری ماهواره توسط نیروی انتظامی را نشان دهید و طبیعی است که این محدودیتها باعث می شد مرتب ایده اولیه فیلمنامه داستانی مان تعدیل شود پس بهتر بود که برویم سراغ مستند. ما ۶ ماه تمام برای ساخت همین مستند دوندگی کردیم.»
نام فیلم مستند است اما کمتر سندی را در فیلم می بینیم
احمد دانش منتقد مهمان هم در این جلسه اظهار داشت:«در این که این مسئله دغدغه دوستان بوده شکی نیست اما باید به این نکته توجه داشت هرچند کار فرهنگی چندانی در این حیطه انجام نشده است اما خوشبختانه مخاطبان داخلی خودشان کم کم و با تجربه کردن آموخته اند که ماهواره آن قدرها هم چیز خوبی نیست و به بیان بهتر گذشت زمان دست شبکه های ماهواره ای را رو کرده است.»
دانش ادامه داد:«فیلم علیرغم نقاط قوت یک سری ضعفهایی را هم در ساختار دارد. اولین مشکل فیلم آن است که نامش مستند است و کمتر سندی را در فیلم می بینیم و همه چیز را در قالب مصاحبه پیش می برد. مشکل دوم کمبود پژوهش است که ای کاش زمان بیشتری برای پژوهش گذاشته می شد.»
بازیگری که ماهواره ندارد اما با جزییات درباره بدی های آن حرف میزند!
نکته ای را که دانش بیان کرد سبب ساز آن شد که یکی دو نفر از مخاطبان نشست هم وارد بحث شده و از نگاه یکسویه ای که کارگردان به ماهواره داشته گلایه کنند. یکی از مخاطبان از این گفت که بهتر بود مستند با نگاهی منصفانه هر دو روی سکه ماهواره را ببیند و مرتب بر بدی های آن تاکید نکند و دیگری از این گفت که حرفهایی که یکی دو نفر از بازیگران حاضر در مستند مبنی بر نداشتن ماهواره میزنند با دیگر گفته های خود اینان که با جزییات درباره برنامه های ماهواره نظر میدهند تناقض دارد. این مخاطب گفت:«چطور میشود بازیگر سینمایی داشته باشیم که از این بگوید که ۴ سال است که اصلا ماهواره ندیده اما از آن طرف با جزییات درباره بدی های فلان سریال حرف بزند.»
ساخت برنامه ای ۹۰ دقیقه ای برای پاسخ به مستندی ۶۰ دقیقه ای
محمد طادی سعی کرد با بیان اینکه این اولین کارش بوده و طبیعی است که یک سری ضعفها از بی تجربگی او ناشی شده است پاسخ این مخاطبان را بدهد و امامی هم با بیان اینکه برای ساخت مستندی که بتواند در شبکه خانگی عرضه شود نیاز داشته به رفتن به سراغ بازیگران سینما گفت:«به هر حال مارکت پخش خانگی اقتضائات خاص خود را دارد و نیاز است که چند چهره در کار باشند تا کار به خانه های مردم رفته و دیده شود. اینکه سراغ بازیگران رفتیم و از آنها نظر خواستیم ناشی از برآوردن همین وجه بود. اینکه فلان بازیگر هم به نظر شما متناقض حرف میزند به هر حال دیدگاه شماست و من نمیتوانم درباره او قضاوت کنم.»
وی ادامه داد:«خوشحالم که برای یک مستند ۶۰ دقیقه ای کلی بازخورد خوب ایجاد شده و حتی یکی از شبکه های ماهواره ای برای پاسخ به این مستند، برنامه ای ۹۰ دقیقه ای ساخت.»
پژوهش را در ساخت مستند جدی بگیریم
احمد دانش در ادامه بحث با اشاره به اینکه مستند درباره ماهواره باید باز هم ساخته شود اظهار داشت:«نقدهایی که به مستند وارد است را عوامل کار بشنوند و از آن استفاده کنند برای کارهای بعدی. در زمینه هایی مانند ماهواره باید بیشتر از اینها کار کنیم و البته استانداردهای بیشتری را رعایت کنیم. باز هم میگویم مستند نیاز دارد به کار پژوهشی به عنوان مثال کارگردان "سرگردون" اگر فقط به دادگاه خانواده میرفت و به بررسی پرونده هایی میپرداخت که برآمده از اثرات سوء ماهواره هستند یقینا فیلمش پر و پیمان تر میشد.»
دانش افزود:«ما هم در نهادهایی مانند صداوسیما و مجلس، مرکز پژوهشها داریم و هم در بسیاری از ارگانهای دیگر. ای کاش سازندگان مستند "سرگردون" از آرشیو چنین نهادهایی برای کمک به فیلم خود استفاده نکردند؟»
حتی یک ریال هم از نهادی نگرفتیم
محمد طادی نیز در پاسخی مستقیم به دانش گفت:«کار پژوهشی برای این مستند داشتیم اما یادتان نرود نهادهای دولتی به این راحتی اجازه استفاده از آرشیوهایشان را به شما نمیدهند ضمن اینکه ما این مستند را دو سال قبل ساختیم که در آن هنگام بسیاری از مراکز پژوهشی با محوریت بررسی ماهواره ایجاد نشده بود.»
صابر امامی تهیه کننده مستند هم اظهار داشت:«مستند ما یک کار جمع و جور و ۲-۳ نفره بود. خومان نوشتیم خودمان تصویر گرفتیم خودمان تدوین کردیم و در یک کلمه بضاعتمان همین بود. برای تولید این مستند حتی یک ریال از نهاد یا ارگان خاصی نگرفته ایم. حتی بازیگرانی که در این کار حضور یافته اند هم فی سبیل ا.. آمده اند و یک ریال دستمزد نگرفتند.»
حذف نمای استفاده یک طلبه از ماهواره
محمد طادی در ادامه نشست با اشاره به بخشی از مشکلات پیش رویش در تولید این کار گفت:«همین قدر بدانید که برای دریافت مجوز نمایش ۲۰ دقیقه از کار را کم کردند! دقت کنید که برای یک مستند آسیب شناسانه بخشی از بهترین نماهای آن را حذف کردند.»
وی ادامه داد:«مثلا در فیلم نماهایی را داشتیم که مربوط میشد به صحبتهای یک طلبه که در آن درباره دلایل استفاده اش از ماهواره می گفت یا آدمهای ظاهرالصلاحی را داشتیم که از ماهواره استفاده میکردند و به زعم خود آن را وسیله ای مفید می‌دانستند اما همه اینها حذف شد.»
طادی با اشاره به محدودیتهای فراوان فیلمسازی با محوریت ماهواره افزود:«باورتان نمیشود اما حتی استفاده از تصاویر باصدای شبکه های ماهواره ای در فیلمها ممنوع اعلام شده است و طبیعی است که دستمان واقعا بسته بود. امیدوارم فضا بازتر شود تا بشود بیشتر کار کرد.»
از هر که ایراد میگیری از مشکلات مربوط به ممیزی میگوید
احمد دانش در پاسخ به گلایه های طادی با اشاره به یکی از مشکلات تاریخی سینمای ایران اظهار داشت:«به هر فیلمسازی که نقدی وارد میکنیم فورا از محدودیتها و مشکلات ممیزی و صدور مجوز می گوید در صورتی که به هر حال وقتی تصمیم میگیرید در ایران کار کنید طبیعی است که باید با آگاهی به این محدودیتها وارد گود شوید.»
دانش سپس نقدی هم کرد به نهادهای دست اندرکار و ادامه داد:«از نهادهای مسئول انتظار میرود تکلیف خود را نسبت به چنین آثاری مشخص کنند. از یک طرف مرتب از آسیبهای ماهواره می نالند و از آن طرف بر سر راه آنها که میخواهند در این زمینه کار کنند مانع می گذارند. یک بار برای همیشه تعارفات را کنار بگذارند و اگر واقعا خیال کمک دارند موانع را بردارند.»
ارسال نظر